2004 Week 48

Dinsdag 23 november Optreden in het Speelhuis Helmond. Ben het laatst 23 jaar geleden hier geweest, tijdens een excursie. Tussen de 37 kubussen en paalwoningen heeft architect Piet Blom een theaterzaal met 430 zitplaatsen gerealiseerd. Kunstenaar Har Sanders beschilderde de betonconstructie van binnen met een markoesdoekdessin, zodat je het gevoel hebt in een cirkustent te zitten. Mooie zaal. De opkomst is hoog,de zaal zit goed vol. Het concert verloopt goed. Ik ben altijd blij als ik de 25 minuten zonder kleerscheuren doorstaan heb. Voor fragmenten van het optreden zie movies of click hier. Na het optreden vindt er een podiumdiscussie plaats tussen George Lawson, Mirjam Kuitenbrouwer en Ronald klein Tank, gemodereerd door Alex de Vries. Na verloop van tijd schuiven Tom en ik aan. Centraal staat de rol van de kunst en cultuur binnen het concept "Europa". Het verschil bijv. tussen de omgang met kunst in D en NL wordt goed geillustreerd. Lawson's statement "Duitsland heeft meer vorm" wordt aan het eind van de discussie bevestigd wanneer een mevrouw van af de 3e rij roept: "wat wilt U eigenlijk van ons" ?

2004 Week 41

2004 Week 40

2004 Week 38

Woensdag 15 september Stoot per toeval op een clipje van General Clay, de bedenker van "die Luftbrücke" . Had zijn portretfoto al meerdere malen op internet gevonden, maar wist niet dat ik hem ergens op een archieffilmpje had staan. Door de foto herkende ik hem. Heb verder 3 lange halen gemaakt met het aanvliegen op Tempelhof. Ziet er mooi uit. Tijdens de montage belt Tom en hij wil het over de teksten hebben. Hij wil ze vertalen en mee laten lopen zodat de mensen weten waar het over gaat. We hebben het er al eerder over gehad en ik zou graag de film zonder titels willen houden, en de tekst op monitors apart laten meelopen. Eventueel zou de integrale tekst in het programmaboekje opgenomen kunnen worden. Zelf denk ik dat de boodschap ook zonder meegeschreven teksten duidelijk overkomt. We zijn duidelijk een andere mening toegedaan.

2004 Week 37

2004 Week 36

2004 Week 35

Hato Airport Curaçao

Vanaf Woensdag 11 augustus tot Vrijdag 3 september Vakantie gevierd op Curaçao. Het is te heet om te werken. De luchten en wolkenpartijen zijn prachtig. De wolken bewegen zich in 2 lagen met grote snelheid, dankzij de permanent aanwezige passaatwind , die nu en dan gevoed door een orkaan in storm veranderd waar we gelukkig geen last van hebben. Heb 3 uur luchten gefilmd, toch zal ik ze niet gebruiken omdat het materiaal wat ik al eerder opgenomen heb dramatischer en in dit geval dus beter is.

2004 Week 27

sneak preview at the embassy ( 796K)

2004 Week 26

2004 Week 24

Korte fotosessie bij de ambassade

2004 Week 23

2004 Week 22

Heb deze week voortvarend aan deel 2 gewerkt. Het stuk handelt over het uitbreken van de 2e wereldoorlog, verteld vanuit duits pespectief. In het begin heeft het een opgewekte sfeer, Duitsland lijkt uit de crisis te komen, iedereen heeft weer werk en er is een sterk gevoel gecreeerd van saamhorigheid. Langzaam aan verandert het stuk. Er zijn zeer open passages die bij mij het gevoel van een vrije vlucht oproepen. Ik ben dan ook op zoek naar beelden die dit gevoel illustreren, experimenteer met lange opnames van veranderende wolkenpartijen. Op donderdag komt Tom langs.We bekijken de stand van zaken van het videoverhaal. Hij vind sommige beelden te zwaar voor de muziek. Ik deel die mening niet. Zal zijn opmerking bewaren voorals deel 2 klaar is, dan bekijken we het nog eens.

2004 Week 21

2004 Week 20

Deze week een aanvang gemaakt met deel 2. Tom heeft de compositie al lang rond. Ik ben er een tijdje uit geweest vanwege het avontuur in Zuid Afrika. Na het importeren van de muziek probeer ik een aantal geplande dingen uit, en ik zit er meteen weer in. Het editten zelf werkt verslavend. Zou graag meer tijd willen om me uitsluitend hiermee bezig te houden. Zoals de muziek haar ritmiek heeft, moet het beeld dat ook hebben.

Veel werk zit in de beeldredactie : het terugsnijden naar kleine clips, deze rubriceren en annoteren.

De edirol V4 ( video mengpaneel) heb ik alvast voor de optredens aangeschaft. Nu in de montage fase heb ik er weinig aan. Effe snel aangesloten en geprobeerd. Alle kerstboomeffecten ( die ik niet zal gebruiken) passeren de revue. Mooi compact apparaat.

2004 Week 19

2004 Week 18

2004 Week 17

2004 Week 16

2004 Week 15

Maandag 5 april Bij Tom langsgeweest om deel drie nog een keer te horen. Er zit veel ruimte in dus ik kan er veel materiaal in kwijt. Je wordt letterlijk meegenomen in een vlucht.

Maar eerst moet ik deel twee nog goed op de rails krijgen. Ik kan pas weer over goed twee weken opnieuw aan de slag met Tempelhof. Morgen vertrek ik voor twee weken naar Johannesburg en Kaapstad. Voor de rest de site weer even bijgewerkt.

2004 Week 14

Maandag 29 maart Een video-installatie uit 2002 gemaakt in Australië wordt weer opnieuw getoond op het festival "Brave New Works" in Denmark (Aus). Het verheugt me dat er toendertijd dus toch iets is blijven hangen.

Verder vandaag de site bijgewerkt , en op internet nog filmmateriaal gevonden over de Blockade. Probeer vanavond aan de slag te gaan met deel 2.

Maandag 29 maart Deze week zit ik diverse keren in de studio bij Crip Theeuwes i.v.m. mixen van ouder materiaal dat ik nu eindelijk op aan het nemen ben (de Oostende ode, Terra di Siena en b.v. het Barend en van Dorp stuk). Doorgewerkt aan het verhaal over wat die luchtbrug dan wel bracht. Heb nu 3 langere frases. De muziek laat ik langzaam breder worden met steeds hetzelfde accoordenschema als fundament. Frau Karass zegt: 'der war schön der Lärm weil die Leute was zu Essen kriegten'. En Bernd zegt weer eens prachtig: 'Die haben Kohlen gebracht, Lebensmittel…mann hat Hoffnung gehabt'.
Gas teruggenomen bij het verder opnoemen van 'Trockenmilch, Trockenkartoffeln… es gab alles trocken, nicht.' De begeleiding weer klein gemaakt en uit deze hoopvolle zinnen kleine grappige ritmemelodietjes gemaakt.
s'Avonds naar 013 waar Spinvis bevraagd wordt in de talkshow Jodium prikt. Ik spreek hem na afloop aan. Vraag hem wat hij van Terra di Siena vond dat ik hem alweer een tijdje geleden opstuurde (we hebben ooit contact met elkaar gekregen omdat hij iets wilde doen in een radiouitzending met mijn lied over de boterham met kaas). Hij vond het mooi en een prachtig sextet, maar 'het is wel kunst' was zijn samenvatting. Hij zoekt het toch meer in het lichamelijke dat muziek moet hebben. Hij raadt me aan om weer met drumcomputers e.d. te gaan werken. Dat is voor mij echter een gepasseerd station. Mijn ritmes zitten tegenwoordig in de noten.

Woensdag 31 maart Gister en vandaag dus voortdurend in de studio om te mixen.
Toch tussendoor een stukje gemaakt over de parachuutjes met chocolade (die de Amerikanen uit de vliegtuigen gooiden voor de kinderen). Dat zou over kunnen gaan in een instrumentaal die de dwarrelende parachuutjes verbeeld.
Intussen weer contact gehad met Paul Kuipers in zuid Frankrijk. Hij raadt voor het debat, dat evt. aan een Tempelhof concert gekoppeld zou worden, Geert Mak als spreker aan.
In zijn nieuwe boek (over Europa) zegt hij in het laatste hoofdstuk zinnige dingen over de toekomst van Europa. Karel van Miert, de vroegere eurocommissaris zou ook een mogelijkheid zijn. Ik sluit dit alles kort naar Wim Claessen van Bosse Nova die er nog steeds voor voelt om het geheel in de grote Brabantse steden weg te zetten.

Donderdag 1 april De instrumentaal verder uitgewerkt. Dwarrel over het hele sextet.
Dan gas terugnemen als Bernd zegt: 'da haben sie alle gestanden die ganze Berliner Béngels, da an der Luftbrücke.' De muziek open gegooid bij 'Also Ich spinne nicht.'
Nog twee zinnetjes over dit onderwerp en dan omslag op weg naar de finale. Ik gebruik daarvoor het zinnetje 'da war keene schöne Zeit, doch schön war es'. Levert accoorden en melodie op. En mooie tegenstrijdigheid in een zin. Zet op dit schema-tje ook weer Tempelhof en In Berlin in. Hierop zou Rob zijn extra filmbeelden van het gebouw zelf kwijt kunnen.
Het gesprek tussen MT Blomme en Wim Claessen is goed verlopen (zie boven). Het Tilburgse initiatief en het Bossche zullen op elkaar afgestemd worden.

Zaterdag 3 april Een soort van vorm tot het eind doen ontstaan. Spelend met Tempelhof etc. en wat kleine tussenzinnetjes. De laatste frase wordt: "det war's" (dat was 't, gezegd door Frau Karass, volks en heel Berlijn's, relativerend). Ik maak een instrumentale inleiding naar dit zinnetje, dat helemaal alleen komt te staan en zo de compositie afsluit.
Tot daar duurt het derde deel nu 9 minuut 45. Het geheel zal daardoor bijna 25 minuten gaan duren. De grote vorm lijkt me klaar. Nu de details van deze finale nog bijwerken.

2004 Week 13

Woensdag 24 maart Arkaos voor Windows gedownload om te kijken of we het zaakje bij Tom wel draaiende krijgen, en ja dat lukt. Het zal wel ergens aan de voorkeursinstellingen liggen bij dat het niet werkt.

Donderdag 25 maart In de Volkskrant staat een artikel met als kop "Rem Koolhaas moet imago van Europa oppeppen" Tom en ik denken meteen aan Tempelhof en het mogelijke vervolg. We overwegen om contact met hem te zoeken. Ik peil verschillende mensen die hem direkt of indirekt kennen, de reakties zijn overeenstemmend : hij zou moeilijk benaderbaar zijn. Toch willen we het proberen. Misschien kan onze cultureel attache in Berlijn ons wel verder helpen.

Vrijdag 26 maart om 12 uur afspraak met MT Blomme en Tom in cafe Anvers. Er wordt gesproken over Tempelhof in de 4 grote steden van Brabant.Daarna nog even met Tom naar de muziekwinkel en daar Arkaos besteld.

Zondag 28 maart even bij Tom geweest en geluisterd naar deel 3 waarmee hij al heel ver is. Hij heeft een stukje waarin kort achter elkaar twee zinnetjes de ambivalentie van het bestaan tijdens de blokade goed tot uitdrukking brengen: "Das waren schwierige Zeiten/war ne schöne Zeit" Herhaling van dit stukje kan voor mij ruimte creeeren om veel ongebruikt materiaal in te zetten. Maar vooralsnog ben ik pas aan het begin van deel 2. Ik wil gaande weg kleur gaan gebruiken, maar omdat het stuk compositorisch eindigt bij de opheffing van de blokade in 1949 moet het kleurenpallet van het gebruikte materiaal overeenstemmend zijn met de verzadigde kleuren die we kennen van de kleurenfot's uit die tijd. Ik zal op zoek moeten gaan naar een kleurenfilter dat dat kan bewerkstelligen.

Maandag 22 maart Toch in het nieuwe deel Liskutin nog even aan het woord gelaten: 'Das war eine logistisch Meisterleistung. Das war einfach enorm.' Werkt goed als afsluiting en overgang.
Ik heb tijdens de interviews iedereen Rosinenbomber laten zeggen. Die woorden bij elkaar gezocht. Vooral de 91-jarige dame zegt het heel teder. Ik ga nu proberen op basis van de spraakmelodie van deze woorden een klein Rosinenbomberliedje te vervaardigen. Als ode aan.

Dinsdag 23 maart Flink wat over en weer gemaild met Wim Claessen van Bosse Nova over de stand van zaken van Tempelhof. Ik meld hem o.a. dat we hier in Tilburg van plan zijn om het evt. in te zetten samen met een aantal debatten over Europa in het najaar als Nederland voorzitter van Europa is. Het idee lijkt hem aan te spreken. Hij stelt voor om dit geheel in alle Brabantse steden in te zetten. Waarom dan ook niet in het westen van het land (Den Haag, Amsterdam)? Mijn eigen agent Maurice Schmitz is aan het kijken of we met dit plan niet iets in Duitsland kunnen.

Woensdag 24 maart Van Rob een testversie van Arkaos, het video sequens programma, gekregen. Het doet het meteen op mijn laptop. (ik draai onder windows, hij onder apple en bij hem wilde de midi verbinding maar niet lukken) We bekijken samen wat van de mogelijkheden. Dit is toch echt wel wat we zoeken om alles live aan het draaien te krijgen. We gaan het dus aanschaffen.
Ik heb intussen het Rosinenbomber-melodietje gemaakt en de stemmen erin geplaatst. Nogal wat op en neer geschoven aangaande wanneer welke stem het mag zeggen en waar de instrumentale herhaling mag komen.

Vrijdag 26 maart Weer gebeld met Wim Claessen in den Bosch die nadrukkelijk vraagt om mee te denken over de invulling van een eventueel Europa programma. Vanochtend gebeld met Paul Kuipers in zuid Frankrijk (oud directeur De Balie, die ik goed ken door mijn activiteiten bij Forum Kunst en Cultuur in Tilburg). Hij adviseert om Kees Fens uit te nodigen. Die schijnt een aantal mooie opstellen te hebben geschreven over Europa en zijn culturele bronnen.
Om 12 uur lunch met Rob en Marie Therese Blomme van stichting Europa 2004. Alles doorgegeven wat er tot nu toe ligt. Ze zal volgende week een ontmoeting hebben met Wim Claessen.
Natuurlijk ook nog aan de muziek doorgewerkt. Rob had woensdag gemeld dat hij nog zo ontzettend veel materiaal had van Tempelhof dat hij zelf geschoten heeft tijdens onze twee bezoeken. Ik zal proberen in de finale een plek te maken waar hij dat nog kwijt zou kunnen.
Laat Bernd spreken over zijn gevoel ('war einfach herrlich') tijdens de luchtbrug. Zet dat in het verlengde van de Rosinenbombermelodie. Maar nu moet het toch weer meer energie gaan krijgen, want ik wil naar een finale met kracht toe en bovendien moeten nog wat details over de luchtbrug verteld worden (b.v. het lawaai van de laagvliegende vliegtuigen of hoe alles in poedervorm aangeleverd werd). Deel 3 is nu al zo'n 7 minuten lang

.

Zaterdag 27 maart Vandaag 55 geworden. Wat een getal. Maar ook, gewerkt. Schema van zo'n 8 accoorden gemaakt (op basis van de eerste zin, zie verder) en begonnen met die zinnen van de mensen zelf die de luchtbrug meegemaakt hebben. Eerst die van de 91 jarige die verteld hoe ze enkel de romp van de overvliegende vliegtuigen kon zien. Die vlogen zo laag aan dat de vleugels boven de huizen bleven. En dan Frau Heinritze : zij beschrijft de enorme herrie die al die vliegtuigen maakten. Het leek wel of ze op je dak landden.
Vanavond bescheiden maar gezellig verjaardagsfeest georganiseerd doorvrouwliefWillemien.

Zondag 28 maart Overgang gemaakt van het Bernd stuk ('war einfach herrlich') naar de zinnen die ik gister ingezet heb. Met een paar lange noten het een met het ander verbonden. Een ritmetje in de piano gestopt. Het tussenzinnetje wordt: 'Na wir haben vor Freude geweint.' Dat een paar maal heen en weer geschoven om de juiste plek te vinden qua spanning en muzikaliteit.

2004 Week 11

Woensdag 17 maart Vandaag de hele dag gewerkt aan deel 1 van Tempelhof. Tom heeft het einde veranderd en ik heb van hem de eindversie gekregen. Als ik de nieuwe soundtrack onder de film zet blijken er in de gehele linie minimale verschuivingen te zijn. Rest me niet anders als de gehele soundfile weer van markers te voorzien en de video edit aan de markers aan te passen. Verder kleine nieuwe stukjes ingevoegd en her en der teksten bij uitspraken laten verschijnen. was erg leuk om na zolange tijd weer even geconcentreerd aan Tempelhof te werken. Tom is inmiddels bij deel 3 bijna halverwege. Ik moet deel 1 nog definitief afmaken. Ik maak een toonbare versie, want morgenavond wordt ik aan de tand gevoeld ivm mijn werk in "gesprekken in de Pont". Ik wil dan wat filmpjes paraat hebben, oa een stukje Tempelhof.

Donderdag 18 maart De videobeamer in de Pont is in de reparatie en we moeten dus een kleinere beamer voor mijn presentatie regelen. Verder krijgen we het zaalgeluid niet zoals het hoort. Bij de filmpjes zit geluid en dat wil ik dan ook goed laten horen. Enfin , ik moet allerlei kabels regelen zodat het enigzins werkt.Om zeker te gaan spreek ik af om om 18.00uur bij de Pont te zijn en dan de zaak draaiende te maken. Bij aankomst hoor ik van Leo Delfgauw dat de beamer weer terug is en dat alles werkt. We sluiten mijn laptop aan en inderdaad, alles incl. het geluid is goed. Ik probeer een aantal filmpjes en dat gaat allemaal goed. Nu de rest nog. Het wordt een leuke avond. De opkomst is goed, volgens Jos Wilbrink van de NBKS waren er 70 mensen. Er wordt goed gereageerd op mijn werk. Onder het publiek bevindt zich lokaalcorifee TvdW. Tot twee keer toe meent ze me onder vuur te moeten nemen maar schiet zichzelf op pijnlijke wijze in haar voet. Na afloop ontmoet ik vele oude bekenden en hoor ik zeer enthousiaste reakties over Tempelhof. Toen Jos Wilbrink me benaderde voor dit gesprek was ik sceptisch. Nu ben ik blij en zeer tevreden dat ik het gedaan heb.

Maandag 15 maart Na elke gesproken frase van 4 maten een instrumentaal voor het hele ensemble gemaakt. Elke instrumentaal reageert op de inhoud van het besprokene. Zo zegt hij dat ze die Pazifikflotte 'ruck zuck' uit Azië haalden. De muziek reageert op 'ruck zuck'. Etc.

Woensdag 17 maart Nog steeds in het technische luchtbrug deel. Onder meer cockpitgesprekken gezocht (in het amerikaans) voor onder het deel waar verteld wordt dat geen enkel vliegtuig het aanvliegen mis mocht laten gaan. Als dat n.l. gebeurde mochten ze geen tweede poging ondernemen maar moesten ze met lading en al terug naar Frankfurt om het 90 seconden landingsritme niet te verstoren. Uiteindelijk iets gevonden dat meteen werkte om zo een extra spanningsboogje toe te voegen.

Zaterdag 20 maart Het technische deel is nu bijna klaar. Nog twee energieke instrumentaaltjes gemaakt als finale uitgaande van het zinnetje 'mussten 17, 18 20 25 tonnen kohlen wieder zurück nach Frankfurt fliegen'.
Dan een ijle sfeerwissel die uitkomt in nieuwe accoorden die de mensen die het meegemaakt hebben gaan inkleuren: hoe was het daar op de grond.

2004 Week 11

Donderdag 11 maart s'morgens om 3.45 uur Tom opgehaald, we rijden naar de luchthaven Niederrhein bij Düsseldorf, vanwaar we naar Wenen vliegen. Om 8.15 zitten we in een Weens café aan de cappuchino en de croissants. Het is voor ons beiden de eerste keer dat we in Wenen zijn, en we onderzoeken of we onze samenwerking kunnen uitbouwen naar Wenen en mogelijk Budapest. Vanavond gaan we naar Linz waar de opening is van een tentoonstelling waaraan ik deelneem. Maar eerst maken we een rondje over de Ring met de tram. Daarna bezoeken we de Stefansdom, de Heldenplatz en het Museumkwartier, waar we een tentoonstelling over "Wiener Aktionismus" in het MuMok bekijken ( met Nitsch, Brus en Mühl) waar ik sinds mijn akademie tijd niets meer van gezien heb. Verassend hoe het werk aansluit bij de hernieuwde bodycult in de kunst.Daarna gaan we naar het reuzenrad in de Prater.

We bezoeken Cafe Ritter op de Mariahilferstraße, kopen wat Mozartkügel voor het thuisfront en vervolgens gaan we naar de Westbahnhof om de trein naar Linz te nemen. De reis duurt 2 uur en we zijn rond 18.00uur in ons hotel. Om 19.00 uur gaan we naar de tentoonstelling om te kijken hoe de vlag erbij hangt.

Er moet nog een tekstbord gemaakt worden, maar men schijnt er al mee bezig te zijn. We gaan naar onder naar Cafe das gelbe Krokodil, waar ik vorige week ook al een aantal keren gegeten heb. Ik ontmoet gelijk een aantal kenissen van vorige week. Als we willen afrekenen blijkt onze rekening reeds betaald. Dan gaan we weer naar de 5-de verdieping waar de tentoonstelling geopend wordt. De verschillende curators lichten het concept en de door hun gekozen kunstwerken toe voor een menigte van circa 400 mensen. Daarna wordt het buffet geopend en kan er getoast worden. De Oostenrijkers weten hoe ze het moeten aanpakken. Later is er een "Anstoßen" voor de kunstenaars in beslotener kring. Ik wordt door een van de curators, Roland Schöny voorgesteld aan 2 mensen die zeer geinteresseerd zijn in Camera Silens. Het zijn ook twee kunstenaars en ze werken samen onder de naam "Station Rose". Blijkt veel overeenstemming te zijn met de samenwerking tussen Tom en mij. Tom is moe, ik breng hem naar het hotel en wissel daarna nog wat ervaringen uit met andere kunstenaars.

Vrijdag 12 maart Na het ontbijt in het hotel bezoeken we nog even het OK Centrum. Ik moet nog wat papierwerk afhandelen en we zouden om 11 uur de mensen van Station Rose ontmoeten, maar die komen niet opdagen. We besluiten nog even door Linz te wandelen en vervolgens weer naar Wenen te treinen, waar we om 13.30 weer aankomen. We bezoeken de Wiener Sezession, een schitterend gebouw van eind 19e eeuw, met wandschilderingen van Gustav Klimt. Ook hier weer een tentoonstelling waarin lichamelijkheid centraal staat :BODY DISPLAY, met werken van o.a. John Bock en Rene Pollesch. We vervolgen onze weg naar de Südbahnhof waar we de bus naar de luchthaven nemen. Om 18.00 uur vertrekken we en rond 21.00 uur zijn we weer in Tilburg

Maandag 8 maart De zich steeds op dezelfde manier herhalende pianoaccoorden nu meer naar de verschillend uitspraken toe gemodelleerd. Hierdoor onstaat een echt piano-duet met mijn spraaksamples. Als slot voor deze inleiding laat ik het hele sextet invallen in een instrumentale bewerking van de zin: 'Rusky hat gesagt: wir wollen Berlin haben'.
Dat laat ik volgen door andere accoorden die ook veel lichter van sfeer zijn. Een gitaartokkel vormt het motortje eronder. Het brengt ons bij de zin van Frau Karass: 'Dass hat der Clay….. der General Clay, der hat das damals organisiert'. Werkt goed.

Dinsdag 9 maart Nu het zo zingende zinnetje 'na dass kam ja durch die Luftbrücke' uitgespeeld. Eerst in z'n geheel en dan snel daarachter een steeds kleiner stukje ervan dat ik door het sextet laat naspelen. 'T zingt perfect terwijl het toch 100% spraak is. Dat is dus gelukt.
Her en der kleine verbeteringen aangebracht.

Woensdag 10 maart Nu komt het technische verhaal over de luchtbrug, zo compact verteld door Herr Liskutin.
'Knapp nach 8 bis vierzehn tage haben die dan festgestellt wir kommen mit den kleinen flugzeugen nicht aus'. Hij heeft daar in werkelijkheid minutenlang over verteld, zeer gedetailleerd. Ik knip nu een selectie uit al die zinnen.

Zaterdag 13 maart Een eenvoudig accoordenschema gemaakt dat de zinnen over de luchtbrug bij elkaar moet houden. De orkestratie daarbinnen is open en rustig om de stem niet in de weg te zitten.

2004 Week 10

Van dinsdag t/m zaterdag ben ik in Oostenrijk de installatie "Camera Silens" aan het opbouwen

Maandag 1 maart Met Rob samen naar het tweede deel geluisterd. Hij vraagt zich af of het stuk dat ik nu als finale gebruik, het naar binnen gekeerde deel vanaf 'und dann kamen die Russen', niet beter als begin voor deel 3 kan gebruiken (ook omdat het zich daar weer helemaal afbouwt). Ik vind van niet. Deel 3 zal helemaal over de luchtbrug gaan, het sprookje van de hoop. De openingszin weet ik nu al: 'Rusky hat gesagt: wir wollen Berlin haben'. En daarna moeten al die zinnen die op de luchtbrug betrekking hebben ingezet worden. Ik denk zelfs dat ik het zinnetje 'Berlin hat alles verloren' niet zal gebruiken omdat ik dat teveel bij deel 2 vindt horen. Rob zal er thuis nog eens goed naar luisteren. Ikzelf ben tevreden over de vorm die er nu ligt. Vandaag samples snijden voor het derde deel. Rob gaat morgen 5 dagen naar Linz om de Camera Silens op te bouwen. Ik stoom hier verder. Ook nog een mail gestuurd naar de Berlinse ambassade met een update van de situatie en een idee voor een debat dat samen zou kunnen gaan met de uitvoering van Tempelhof.

Dinsdag 2 maart Hele dag samples geselecteerd. Contact gehad met Paul Hagenaars (gitarist van het sextet). Hij gaat de partituren klaarmaken. Goed nieuws. Waar nodig zal violist Jos hem bijspringen. Ik ben al 2 avonden bezig om deel 1 helemaal op te schonen qua nootlengtes enzo en netjes alle noten te quantizen. Dat doe ik s'avonds. Overdag is het sampletijd.
Het lange verhaal van de Tempelhof herr Liskutin is nog een probleem. Hij schetst met gezag het technische verhaal van de operatie, maar wat moet ik nu wel en wat niet gebruiken, aangezien zijn verhaal zo uitgebreid is. Doorluisteren en rustig op je in laten werken is de boodschap nu.
Woensdag 3 maart Weer samples georganiseerd. Vandaag zal ik voor het eerst noten gaan zoeken onder de openingssample. Mijn eerste idee is dat het in een keer binnen moet vallen, geen lange inleidingen dit keer. Iemand van het tijdschrift Tube Light belt voor een interview over het project (ik had zelf een aantal weken geleden contact met hun gelegd). Het zal een tweeluik worden. Een artikel over de fase nu en een in een later stadium als het project klaar is.

Zaterdag 6 maart Een hele reeks uitspraken geselecteerd. Het zinnetje 'na dass kam ja durch die Luftbrücke' van de dame met de hoge stem als uitgangspunt gekozen voor de toonhoogte. Dat is n.l.
zo muzikaal en zangerig gezegd, dat moet optimaal ingezet worden. Op basis van dit onderzoekje vindt ik een aantal accoordopvolgingen die bruikbaar zijn, d.w.z. mooi van onderlinge kleurspanning en ze laten de teksten met rust. Nu ga ik terug om een opening voor deel 3 te maken.
'Rusky hat gesagt: wir wollen Berlin haben' wordt de openingszin: Bernd in volle glorie. Zijn versleten stem, bijna rochelend, vol expressie en kracht, drijvend op de Berlijnse tongval en daarbij alles samenvattend in een paar rake woorden. Het werkt meteen. Ik wil in dit stuk ook met de deur in huis vallen; geen langzame spanningsopbouw, meteen beginnen; en… alleen piano en stem. Lijkt me een mooie afwisseling met het voorgaande en spannend om live te doen. Na Bernd laat ik de stem van Frau Karass horen, vanwege het kleurverschil. Zo maak ik een zestal groepjes van steeds weer andere mededelingen over de luchtbrug. Onder elk groepje zet ik dezelfd accoordsequens.
Er zit ook het korte schetsje van de 91-jarige dame bij die zich herinnerde hoe ze meewarig naar de vet-ogen die op het afwaswater dreven keken: 'na díe hätten wir auf 'n Brot haben sollen'.

2004 Week 9

Maandag 23 februari Gebeld met Wim Claessen (die op dat moment in zuid Frankrijk zat), directeur van Bosse Nova, over een mogelijkheid om Tempelhof ook in Den Bosch te gebruiken i.v.m. het Europees voorzitterschap van Nederland. Hij heeft er wel oren naar, maar moet het zien in te passen in de bestaande plannen die vooral uitgaan van de 10 nieuwe lidstaten. De subsidie-aanvraag bij de provincie Brabant is de deur uit.

Donderdag 26 februari Deel 2 is nu zowat klaar. Het eindigt met de zin van de 91-jarige vrouw: 'Wo sind wir hier den eigentlich?', zo verwoest was Berlijn dat je je totaal niet meer kon orienteren. De muziek om dit finale deel is ook zoekend, losse stukken die samen elkaar voorzichtig steunen.Vandaag ook eens rondgekeken wie de uiteindelijke partituur gaat op papier zetten. Jos van den Dungen (de violist van het ensemble ) doet dat de laatste tijd; hij heeft het echter te druk. Hij is akkoord dat ik Paul (onze gitarist) er deze keer voor vraag. Die heeft al eerder zo'n klus geklaard (de partituur voor het gedicht van Willem Jan Otten) en dat ging hem heel goed af. Als ik hem bel is hij meteen enthousiast. Hij moet alleen nog uitzoeken of hij er ook echt de tijd voor heeft. Fantastisch zo'n bandje waar meerdere mensen zo'n complexe klus kunnen klaren.

Zondag 29 februari Deel 2 ís nu klaar. Alles ligt op z'n plek. Ik zal de komende dagen hier en daar nog wel wat weghalen (dat vooral), maar 't ligt er nu: de dreigende woorden van Neal en Uwe in het begin, de nazikreten van Bernd, de bommen op Berlijn, de wraak van de Russen en uiteindelijk de stad die niet meer te herkennen is. En ook steeds weer de relativering van Bernd die erdoorheen geweven zit ('so waren die Worte damals' of 'kan verstehen' in reactie op de woede van de Russen). Morgen komt Rob langs om er naar te luisteren.

2004 Week 8

Maandag 16 februari De site ge-update en de zaak weer even opgefrist. Helaas nog steeds veel afleiding door andere projecten. Hoop dat ik deze week de edit van het eerste hoofdstuk nog een keer goed kan aanpakken. Deze week kan nog, daarna een week verplicht afkicken en daarna meteen weer naar Linz Oostenrijk om een bijdrage aan de tentoonstelling "Open House" in OK Centrum op te bouwen.

Maandag 16 februari De overgang naar de finale van deel 2 is er nu: 'war ne schlimme Zeit', dat stuk van een der ge-interviewden leidt de muziek weg van de bombardementen. Het is nu weer ingehoudener. Ik ga er ook in verwerken, de zin van Bernd: 'Der Russe hat gekämpft in Deutschland wie Irre. Die Wut die er hatte.' En dat weer eindigend in: 'Kann verstehen…', zo verbazingwekkend dat iemand het zo samenvat. Ben ook aan het proberen daarna een korte solo in te lassen voor bv de viool; de muziek zou daar weer op moeten gloeien en daar weer na moet de zin over de onherkenbaarheid van Berlijn (door de totale verwoesting) komen…. en deel 2 uitdoven.

Dinsdag 17 februari Rob luistert bij mij naar deel 2 zover als het nu is. Hij vindt de overgang van het "ran an den Feind" deel naar "Tempelhof war das A und O hier" te abrupt. Ik zal daar naar kijken.
We spreken verder veel over de technische problemen die nog opgelost moeten worden
bij een evt live optreden. Hebben het er voor het eerst over om evt. de tekst of een deel ervan op een aparte monitor mee te laten lopen.
Later op de dag werk ik aan het stuk waarover Rob een opmerking maakte. Ik probeer eerst iets te doen met een van de gegevens van het "ran an den Feind" deel. Werkt niet echt goed. Uiteindelijk laat ik dat deel in z'n laatste twee maten snel veel zachter worden, haal ik wat begeleiding weg bij "Tempelhof war das A und O" zodat het alleen nog uit hele kleine gegevens bestaan (in den beginne) en zo landt het ene deel heel natuurlijk (hoop ik) in het andere.

Woensdag 18 februari Cox Habbema zal deze avond een monoloog houden bij boekhandel Gianotten n.a.v. Eine Frau in Berlin, een dagboek over de verkrachtingen van de Berlijnse vrouwen in 1945 door het Russische leger. Ik wil dat zeker horen en haar dan ook een cd-tje geven met alvast wat flarden van Tempelhof. Dus een hoesje gemaakt (Rob had me wat fotomateriaal gemaild) en enige fragmenten gemixt. Na afloop van haar indrukwekkende voordracht een praatje met haar gemaakt en de cd overhandigd.

Donderdag 19 februari Het deel met de vioolsolo verder uitgewerkt. Partijen voor de verschillende instrumenten gezocht.

2004 Week 7

Zaterdag 15 februari presentatie van een ander project waaraan ik samen met Loek Grootjans werkte. "Anders/Nichts" is een videotriptiek op DVD van 59 minuten waarin de alom presente tafel van kunstenaarsinitiatief Argument te Tilburg, door een door ons ingehuurd team vakkundig tot zijn essentie wordt teruggebracht : stof. Wat overblijft is dan toch weer "the white cube". Door deze werkzaamheden en door een fikse griep geen aandacht aan Tempelhof kunnen besteden.

Donderdag 12 februari
Afgelopen dagen veel bezig geweest met het Bomben deel. Ik heb het schema van 4 basis accoorden dat al door het hele stuk zit opnieuw ingezet. Uit de frase: 'wozu will man dass jetzt wissen noch' heb ik een rifje ontwikkeld dat ik aan de viool en de klarinet gegeven heb. De piano speelt een hoekige rif die voor het ritme zorgt, de cello speelt een kale harmonisch/melodische duiding. Op dit gegeven kan ik gaan variëren met de verschillende zinnen en de muziek daar nog weer eens op laten reageren. Het zijn de zinnen over het eigenlijke bombarderen, het sein krijgen dat de vliegtuigen al boven Hannover zijn, de sirenes, het vluchten in bunkers, kelders, de angst, dat woord dat door de vermoeide oude stem van Bernd zoveel lading krijgt. 'Man sass im Keller drin…Angst gehabt… dass das Haus ubereinander zusammenkracht.' En dan komt 'na Gott die Bomben eben…..die Bomben die Bomben die Bomben, sonst hab ich weiter nichts gehort'; hij zegt het zo mooi en kloppend. In de volgende sequens doet hij het geluid van de vliegtuigmotoren na, zoals in de Oostende-ode 'de moustache' het gekrijs van de meeuw nadeed. En dan het geluid van de bominslagen, tot klank gemaakt met zijn oude versleten stem.
Nu mag Neal komen met zijn stem vol autoriteit en nog een keer zeggen 'Die Bomben, die Bomben, die Bomben…. bom…bom…bom '.
En Neal zegt gelaten 'grauenvoll' met meteen erna de zoveel expressievere 'grauenvoll' kreten van Bernd. Weer laat ik hem de bominslagen doen en het gebrekkige geluid van de vliegtuigmotoren. Ik vind het een mooie climax. Deel 2 duurt nu 5 minuut. We zijn op weg naar de finale van dit deel. Ik wil eindigen met de zinnen over hoe onherkenbaar de straten van Berlijn waren geworden door de vernietigende bombardementen. Morgen ga ik die samples opzoeken en dit deel, dat er nu in ruwe vorm is, verder fine-tunen.

2004 Week 6

Zaterdag 8 februari Presentatie van de 2 filmpjes die eindelijk klaar zijn. 2 x 5 minuten film is voor mij 2 x 40 uur werk geweest. Geen tijd meer gehad voor Tempelhof. Presentatie vind plaats in kader van het maandelijkse "L'Avventura" in Ruimte X Tilburg. Circa 140 man, met de benen buiten zien en horen de film en de muziek. Niet slecht! Dinsdag volgde een lovende bespreking in het Brabants Dagblad.

Maandag 2 februari
Het accoordenschema dat al de hele tijd in dit deel ingezet wordt weer gebruikt. Het Bomben stuk blijkt precies de goeie toonhoogte te hebben; past er meteen in, ongelofelijk. Ik leidt het in met een instrumentale interpretatie van de zin, laat het daarna uitkomen in het korte gezang van Bernd. Ga door in de statement van Bernd : 'Goebbels hat doch gesagt: wollt ihr den totalen Krieg. Und wer hat geschrieën? Der Deutsche!' Zeer expressief en verontwaardigd zegt hij dat. Ik volg de hoekig ritmiek van zijn praten en krijg zo een passende melodische omgeving.

Woensdag 4 februari Overleg met Jos Wilbrink, directeur van de NBKS over het uitzetten van ons project als het eenmaal klaar is. Wij denken dat het het best tot zijn recht komt in een kunsten-achtige omgeving. Hij geeft meteen al een hoop tips en beloofd contact met ons te zullen houden.

Donderdag 5 februari Onder andere iemand van het tijdschrift Tube Light benaderd ivm ons project. Men zou de homepage bekijken.

2004 Week 5

Zondag 25 januari
Afgelopen tijd vooral veel gewerkt aan twee filmpjes van elk 5 minuten voor twee andere stukken van Tom over Xaviera Hollander. Wordt goed, een filmpje bijna klaar. Nog anderhalve week voor het andere, hoop dat het gaat lukken.Veel gezocht naar concrete oplossingen voor ons technische probleem.

Dinsdag 27 januari Vandaag de Edirol videomixer bij Rudi Klumpkes opgehaald om te kijken of we die kunnen inzetten via Midi. Naar Tom om te kijken of we het zaakje via zijn keybord kunnen aan sturen. Zelfs met de manual erbij levert het niet het beoogde resultaat. Het is wel een fijn apparaat als je VJ wil zijn. Het stikt de moord van de effekten en leukigheidjes die het apparaat automatisch op de in te stellen bpm zelf genereert. Als je dan nog doet alsof het allemaal echt heel moeilijk is veel werk kost, is de show compleet. Volgende keer bij de verjaardag misschien als alternatief voor de vloeistof dia.

Zondag 25 januari Een van de marcheerstukjes langer gemaakt, wat goed werkt. Eronder een stomp-dof pianoaccoord in hetzelfde ritme als de stampende laarzen. Werkt goed. Piano en laarzen zal ik straks in één sample bevriezen en dan met dit stukje op deze plek beginnen zodat het meteen een metronoom-functie heeft. Kunnen de andere instrumenten er zich live bijmengen precies in het goede tempo.
De teksten die over de oorlog handelen ('grausam' of bv 'die bomben, die bomben, die bomben') nog eens doorgelezen. Ontroerend materiaal, ook als je het alleen maar leest.
De samples opgezocht en klaargelegd voor het eigenlijke knipwerk.

Maandag 26 januari Samples knippen. Mooi spul. Hier en daar wat uitgeprobeerd, maar nog niks vast gelegd.
In de stukken die al soort van klaar zijn van dit 2e deel veel kleine veranderingen aangebracht. De stem van Hitler ('in dieser herrlicher') niet alleen door het gemarcheer heen gebruikt maar ook iets later als een muzikale frase en dreigend accent. Een -s-
gesneden voor aan het eind van 'damals' van Bernd dat hij eigenlijk zonder -s- zegt, wat me ging hinderen.

Dinsdag 27 januari Rob weer enige uren hier. Hij heeft een impressie gemaakt voor bij een ander project dat we binnenkort samendoen (iets eroties met als middelpunt de stem van Xaviera Hollander met wie ik in 2002 intensief samengewerkt heb). Het is heel goed gelukt.
Een Roland video mixer uitgeprobeerd. Zit vol met effecten die elke VJ aan de lopende band op zijn toeschouwer uitstrooit. Maar midi aansturing vanuit mijn keyboard lukt niet en dat is nu juist wat we zoeken. Wij willen namelijk de synchroonheid van spraak en beeld live kunnen sturen. Dan naar Kees Verhagen, mijn computerbouwer. Hij stelt voor om met een software beeldsampler in een extra laptop te werken. Dat kun je wel helemaal via midi controleren qua triggering. Dat lijkt ons een serieus te nemen optie. Weer thuis laat ik Rob mij nieuwe toevoegingen aan deel 2 horen. Hij kan zich in alle oplossingen vinden. Ter plekke bedenk ik nog de mogelijkheid om bij een van de marcheermomenten eerst de piano te laten beginnen en het gestamp iets later erbij in te faden. Ook goed.

Woensdag 28 januari Weer bezoek van Rob. Nu heeft hij een software beeldsampler gedownload. Ziet er goed uit. Allerhande midi mogelijkheden; indrukwekkende keyboards met nootnummers zijn erin te vinden. Echter aangesloten op mijn keyboard doet hij niks. Zelf komen we er op dit moment niet uit. Wel ontstaat het idee om een kleinere laptop met de beelden die ik zou moeten triggeren samen met m'n samples vlak bij mij op het podium te zetten.

Zaterdag 31 januari Samples georganiseerd voor het eigenlijke oorlogstuk. De brug zal Frau Karass vormen. Zij zegt dat ze in 1940 naar Berlijn kwam. 'Da war Krieg'. En dan kan ik door naar het gezang van Bernd: 'Bomben, bomben, bomben auf Engeland'. Er ontstaat een soort toonhoogte wissel waar Frau Karass begint. Ik laat daar de cello even solo staan en dan al snel de viool volgen.

2004 Week 4

Maandag 19 januari

Bij Tom langs geweest. Even het gemarcheer de revue laten passeren en ons afgevraagd of dit niet al te moraliserend werkt. Ik heb er geen problemen mee, tenslotte laten we een stuk geschiedenis zien en dat hoeft niet onder stoelen of banken gestoken. Analoog aan Bernd's "so waren die Wörter damals" kun je zeggen "so waren die Bilder damals". Ook even het gemarcheer op het einde van hoofstuk 1 met het begin van hoofdstuk 2 vergeleken. wat opvalt is dat hoofdstuk 2 heel lieflijk begint; het is de opmaat voor WOII en toch zijn de klanken niet van die aard. Verder nog techniek besproken: ik wil synchronisiteit en dat wordt een beheersprobleem. Tenslotte veronderstelt het dat ik muziek zou moeten kunnen lezen en vervolgens de juiste clip op het juiste moment moeten starten, hetgeen onhaalbaar zal blijken te zijn. Tom gebruikt Midi om zijn audiosamples aan te sturen, dat moet ook kunnen voor video. In feite moet ik zijn samples aan de juiste videofragmenten koppelen zodat hij de synchrone videoclips start. Enfin we besluiten dit te onderzoeken.

Donderdag 22 januari

Vandaag even een ontmoeting met Theo Andriessen van Muzieklab (onze co-producent) gehad, samen met Tom. Toen ik zijn buro binnen kwam was hij net het logboek aan het lezen, dus hij was aardig geinformeerd over onze voortgang. De reden van deze vergadering was om allereerst onze vorderingen te bespreken en om te kijken wat we publicitair kunnen doen. Er wordt veel over en weer uitgewisseld. De twee uiteindelijke "producties" worden kort besproken : de live uitvoering met het sextet en videoscratchen, en de dvd uitvoering, die meer als een videoinstallatie te bezien valt. Gaande het gesprek ontwikkelt zich het idee om de lengte van het geheel uit te breiden: we hebben straks 3 grote hoofdstukken met veel informatie van rond de 6 minuten. Tussen de hoofdstukken zou je rustige instrumentale intermezzi kunnen creeren, voorzien van minder "snelle" beelden, of misschien zelfs beeldloos, een lichtstemming of iets van dien aard. Dat geeft ook organisatorisch meer mogelijkheden om samplers en video op nieuw in te stellen. Uiteindelijk zouden we wel eens op 30 minuten kunnen uitkomen, in tegenstelling tot de geplande 15. We zullen zien. We laten Theo tot slot nog even twee minuten van hoofdstuk 2 horen en hij raakt zichtbaar enthousiast. Voordat we weer op nieuw beginnen te brainstormen maken we een aantal concrete afspraken en gaan we ieder zijns weegs.

Maandag 19 januari De stukken die af zijn, dit weekend her en der laten horen. Iemand maakte een opmerking dat het gemarcheer wel eens irriterend zou kunnen werken en dat de overgang naar het zeppelin stuk wat erg abrupt is. Rob komt langs en we hebben het erover. Hij vindt beide opmerkingen geen probleem. Gewoon zo laten is zijn mening; het is functioneel gebruikt en werkt ook muzikaal en dramatisch volgens hem; we kunnen het in ons achterhoofd houden om wie weet het ooit te veranderen maar dan moeten er betere redenen gevonden worden. Wel zal ik proberen bij de diverse marcheer-momenten het iets bij te kleuren bv door iets te doen met de stem van Hitler (een paar klanken isoleren en op elkaar zetten tot iets onherkenbaars?). Rob heeft hiervoor wat archiefmateriaal meegebracht.
Verder was het overleg nogal technisch. Gister spraken we op de receptie van de Tilburgse Kunststichting 2 VJ's die een schakelapparaat hadden dat heel geschikt zou zijn om live in te zetten. We gaan ook kijken of het mogelijk is om via de midi van mijn keyboard beelden te triggeren die steeds door Rob in de computer klaargezet zouden worden en die op die manier spatsynchroon te krijgen zijn. Er valt weer genoeg uit te zoeken.

Dinsdag 20 januari Bij navraag blijkt mijn keyboard 2 midi uitgangen te hebben die allebei hetzelfde signaal kunnen uitzenden. Een kan er naar mijn sampler gaan en het andere kan gebruikt worden om waar dat nodig is iets te triggeren in Rob z'n laptop. Dat zou de oplossing kunnen zijn. Moet Rob alleen nog een verloopje aanschaffen om midi in zijn computer binnen te laten komen.

Zaterdag 24 januari Gedurende de afgelopen dagen het diverse keren met Rob gehad over het eventueel langer maken van de compositie dan de geplande ± 15 minuten. Dit naar aanleiding van de opmerking van Theo Andriessen van MuziekLab Brabant die vond dat e.e.a. best wat langer mocht worden, gezien de kwaliteit van wat er nu al is. Rob is heel erg van mening om dat gewoon op je af te laten komen; je ziet wel als het zich voordoet. Als dan blijkt dat de spanningsboog nog verder opgerekt kan worden dan ga je daar voor; zo niet, ook goed. Is meteen ook wat ik er zelf van vind. Overigens hebben we sowieso tussen de 3 delen 2 stukken zitten die we geheel vrij zouden kunnen opvullen met filmpjes of spraak of, wie weet, een solo door een van de muzikanten.
Samples gezocht om door de het marcheren te mengen: applaus, een stukje toespraak van Hitler maar ook gekeken of er geen muziekinstrument ritmies ondergezet kan worden.
Zo 3 verschillende versietjes gemaakt.

2004 Week 3

Maandag 12 januari Op het ritme van reiner germanischer Deutscher een accordenrif gemaakt en daar weer bovenop de stem van Neal en Anne so wahren die Wörter damals laten zeggen; als een refreintje. Anne zegt trouwens Worte. Nou zeggen ze het alledrie anders. Magdat?

Dinsdag 13 januari Veel kleine aanpassingen gemaakt, vooral noten weggehaald; op het grote geheel gewerkt; toch ook details toegevoegd. Door het gemarcheer dat meteen het tempo aangeeft in het begin, onweer gerommel gezet.
In de avond bespreking met Rob. Hij heeft voor het eerste deel weer beelden toegevoegd en ook weggehaald. Alle nieuwe beelden zijn goed (bv een Hitler sequens). Ook de toevoeging van tekst bij sommige beelden werkt. We hebben het erover om de onderliggende grondbeelden (is nu vooral de sneeuwsequens) eventueel aan te vullen met extra at random beelden, misschien uitvergrotingen van wat er al is. Of een kleurverloop erin aan te brengen. In het intro moeten zeker nog beelden komen die nadrukkelijker op de muziek reageren, bv op een bijna onlogische plekje dat daar zit waar ik de muziek bijna afbreek maar wat daar juist zit als appel aan het beeld, of tijdens de gitaar instrumentaal later, waarin herr Liskutin (Sabena) zegt: 6 millionen passagieren.
Ik laat Rob het tweede deel tot nu toe horen, met als laatste de stem van regieassistente
Anne Barth, waar ze zegt: so waren die Worte damals.

2004 Week 2

Woesdag 7 januari Kort met Tom telefonisch overleg gepleegd. Heb het erg druk met andere zaken maar als voleerd pitbull weet hij toch een afspraak met me te forceren om in zijn auto de nieuwste ontwikkelingen te beluisteren. Ik vind het een goede beslissing om de compositie in 3 hoofdstukken te verdelen, dat geeft mij ook meer overzicht wat het filmische gedeelte aangaat. Hij laat me het stukje horen en ik ben weer aangenaam verrast. Dus gaat hij verder en kan ik me weer concentreren op de tweede voorstelling van TRUTH.

Donderdag 8 januari Vandaag alles afgehandeld mbt TRUTH. De acteurs en HW Kroesinger gaan na 6 dagen Tilburg en 2 goede voorstellingen van dit stuk weer moe, maar voldaan terug naar Berlijn. Afgezien van een aantal zakelijke beslommeringen kan ik dit achter me laten en weer meer tijd voor Tempelhof gaan vrijmaken. Vanavond wil ik de draad weer oppakken met het editten van deel I.

Zondag 11 januari Vandaag weer aan de edit voor het eerste deel gewerkt. Ben met tekstflarden en meerdere videosporen die transparant zijn aan het klooien, en dat levert fraaie dingen op. Het is mooi om te zien hoe je zelfs de meest oprecht gesproken tekst volledig op losse schroeven kunt zetten door het tonen van een enkel beeld. Ik ben benieuwd naar Tom's finale van dit deel, want mijn muziekversie gaat nog uit van een geheel, en loopt door tot en met Bernd die met allitrerende klanken de aankomend oorlog reeds aankondigd.

Vrijdag 2 januari 2004 Een e-mail bericht: Dag Rob,
ik zit er opeens aan te denken om bij het Bernd deel opnieuw te beginnen. Dan kan ik er ook die tempoverhoging onder stoppen die ik nu mis in het 1e deel. Dan zou het stoppen bij het 'wunderbar' van Frau Elfriede Heinritze.
En het geeft enorm lucht aan het totaal. Ik zou kunnen beginnen met een sample die al heel duidelijk het iets hogere tempo aangeeft zodat het heel makkelijk is voor het sextet om precies goed in te vallen. Wel denk ik dan aan een andere motoriese sample-groove als de voorgaande van het textielmuseum om zodoende een nieuwe kleur te introduceren. Misschien heb jij een idee.
Met groet, Tom 

Zaterdag, zondag,3 en 4 januari Rob vindt mijn voorstel een goede wending.
Dus begonnen met deel twee. Wat ik er al voor had voorlopig weggegooid. Het tempo verhoogd van 120 naar 150 bpm. Ge-experimenteerd met doorlopende riffen om er een ruggegraat onder te leggen. Accoorden gezocht en gevonden, iets met D en Cmin. Lange strijkerslijnen. Ik probeer iets te maken wat je langzaam op kunt bouwen en dat een hypnotische kadans in zich heeft. Is hier die monumentale vorm, die monoliet waar ik nu alweer maanden geleden van sprak. Het zou wel mooi zijn als ik zoiets onder de oorlog zou kunnen krijgen, een soort schuldige muziek die zichzelf naar een noodlot drijft. Beschrijf ik hier de Bolero? Het klinkt nu al anders.

Maandag 5 januari Met vliegtuigmotor samples en gemarcheer zitten rommelen. Live komt nu goed van pas om het in de 150 bpm kadans te krijgen. Het werkt allemaal erg goed. Bernd moet daar met z'n rauwe stem overheenpraten. Het lijkt me dat ik vrijdag een goede beslissing genomen heb.
Vanochtend de subsidieaanvraag voor de provincie Brabant afgemaakt. Ook de redactie van het VPRO programma RAM op de hoogte gesteld van het bestaan van onze homepage en dit logboek. Rob heeft geregeld dat ik morgen een paar van de acteurs van het gezelschap dat deze week het stuk Truth in De Vorst in Tilburg speelt. Rob heeft dit stuk samen met de duitse regisseur Hans- Werner Kroesinger ontwikkeld.

Dinsdag 6 januari
Om 11 uur s'ochtends tussen alles door de stemmen opgenomen van de mensen van het Truth stuk. Ze onder meer 'wunderbar' laten zeggen het woord waar het vorige deel mee eindigt. Vooral acteur Neal Wach zegt het prachtig. Later nog champagne gekocht die we na mijn bezoek aan de voorstelling op woensdag gezamenlijk op zullen drinken. Als dank voor het lenen van hun stemmen. Ik had nog een telefonische discussie met Rob over het wel of niet inzetten van deze extra stemmen. Hij is van mening dat we ons tot het materiaal van de oude Berlijners moeten beperken, iets waar ik het niet mee oneens ben, echter, die acteurs zijn nú in Tilburg en, wie weet, is het toch zinvol, dit inzetten van een soort refeinachtige extra stemmen, iets wat ik bovendien nog nooit eerder gedaan heb. De rest van de dag ben ik bezig met het inladen van de nieuwe stemmen en het uitproberen van hun effect op de muziek. Het lijkt te gaan werken.

Woensdag 7 januari Langs bij Rob om hem in m'n auto een eerste aanzet voor het nieuwe deel te laten horen.
Als hij dit goedvindt (het nieuwe deel, de tempoversnelling, de accoordopbouw en de rif eronder) kan ik tenminste met een gerust hart verder.
Thuis de stemmen van de acteurs verknipt. Een aanzet gemaakt voor een rustig, lieflijk intro dat opend met de prachtige stem van Neal Wach die indrukwekkend 'Wunderbar' zegt. Ook de stem van acteur Uwe Schmieder verwerk ik. Die klinkt gevoeliger, kwetsbaarder. Ik weet dat Rob er niet voor is maar het werkt prachtig.

Donderdag 8 januari Vliegtuigsamples (motoren) ingeladen, tot korte sequensen teruggebracht, verstemd en ingepast voor na het intro.

Vrijdag 9 januari Nog een mooie sample van een vliegtuig dat zijn motor start ingepast; het geluid begint heel aarzelend, zwelt dan op verrassende en eigenlijk muzikale wijze aan. Spannend.
Na het gezwollen stuk met de stem van Bernd (Rann an den Feind!), de muziek weer gas terug laten nemen: Und Tempelhof wahr so zu sagen dass A und O hier. Liskutin verteld hoe Hitler en Goering hier voorbij kwamen, Bernd heeft het over de Hitlerjugend, braune Uniforme en schön anständig grüsen en zegt prachtig: ein reiner germanischer Deutscher.
Daarna komt zijn relativering op heel andere toon: so wahren die Wörte damals. De muziek is voortdurend gebaseerd op het accoordschema dat ik helemaal in het begin vond. Dat wil ik zo ook vasthouden.

2004 Week 1

Week 1

Maandag 29 december Vandaag het boek "Hoffmann & Hitler" waarin de belangrijke rol van de fotografie in de propaganda van de Nazi's getoond wordt doorgenomen. Hitler is een van de eerste politici die het belang van een goede PR inziet. Hij weet de media perfect te gebruiken en is een mediaster avant la lettre. Heinrich Hoffmann was Hitler's huisfotograaf en maakt duizende foto's met Hitler als onderwerp. Vooral de kleurenfoto's van de massale bijeenkomsten zijn indrukwekkend.

Dinsdag 30december Heb de nieuwste versie van Tom's muziek geladen en begin met een nieuwe edit. Er is in het begin erg veel ruimte. weet nog niet goed dit vorm te geven.

Donderdag 1 januari Ben druk in de weer met de redactie van het programmaboekje voor TRUTH, een theaterstuk dat ik samen met HW Kroesinger gemaakt heb over Leopold II in de Congo en de TRC in Zuid Afrika en dat we hier in Tilburg in de Vorst brengen op 6 en 7 januari. En dan stoot ik op een passage waarin Leopold II en Kaiser Wilhelm II

elkaar ontmoeten en ze zich beklagen over de geringe inkomsten die ze beiden uit hun afrikaanse koloniën genieten. Dit was kort voordat de genocide die Leopold II in de Congo ontketende hem grote rijkdom bracht. Zo vinden 2 totaal uiteenlopende projecten als TEMPELHOF en TRUTH toch weer hun gemeenschappelijkheid in de loop van de geschiedenis.

Zondag 28 december Naar museum Boijmans voor de tentoonstelling van Fischli & Weiss. Erg inspirerend, hun speelsheid, non academisme, het omdraaien van de ready made (de made-ready-made). Ook het spelen met dia projectoren, het geratel ervan (zeer un-hi-tech) of het mooie effect van het voor de lens langs lopen dat bijna ingecalculeerd lijkt en als het ware de op de verre muur geprojecteerde tekstslierten even uitgumd maar meteen weer doet opduiken. Thuis kijk ik weer eens naar Der Lauf der Dinge. Voor het eerst zie ik hoe de verschillende ding-verlopen apart geregistreerd zijn en via best grove overlopers weer tot een ogenschijnlijk logisch geheel gemonteerd werden. Het geeft me eenzelfde soort vormgevoel als bij mijn werken met spraakflarden: steeds eilandjes waarin een bepaald iets behandeld en be-vormd wordt en dan via overgangetjes op naar het volgende eilandje. Samen vormt alles dan een groot land. Mooi om te zien hoe de curator van het Boijmans een zaal verder weer de bronnen van F&W laat zien in het werk van Claes Oldenburg of Daniel Spoerri (zoals een opgeplakte asbak met echte peuken t.o.v. de plastic peuken van F&W).

Maandag 29 december Rob een update van de compositie gebracht. Ik doe verslag van het museumbezoek van gisteren. Pleit voor een inbraak in het starre alleen maar op een scherm vertonen. Rob stelt voor om bv ook met een 16 mm projector te werken; we schieten dat idee zowat meteen af: het is best duur, dat om laten zetten naar film en er kan veel mis gaan. Het staat nu wel op deze ongeschreven agenda. We volgen trouwens beiden de serie op Discovery over de achtergronden van de nazi's die steeds om 1 uur s'nachts uitgezonden wordt.

Dinsdag 30 december Aan de slag gegaan met Bernd: Der Deutsche hat gesungen: hört ihr den Motoren singen, rann an den Feind!! Gaat meteen mis. Ik had het idee er een sombere groove onder te leggen, maar het ritme van de compositie is daar te langzaam voor. Het wordt dan te sloom. En ik werk niet graag met versnellingen, en omdat we geen dirigent gebruiken, en omdat er meestal te weinig repetitietijd is om dat echt gedegen in de vingers te krijgen. Ik neem me voor om eerst maar weer eens heel goed naar de zin te gaan luisteren.

Week 52

Week52

Donderdag 25 december Bij DiscoveryChannel komt de documentaire voorbij over Duitsland in de 20-er jaren, de opkomst van zowel het communisme als het fascisme. Hoe Hitler in het democratische Duitsland duidelijk maakt dat er maar ruimte is voor een partij: de zijne.

Van Hindenburg wil hem niet als Kanzler: "deze man wil van Duitsland een dictatuur maken". Op aanraden van een aantal rechtse politici en industriëlen die denken dat het met Hitler niet zo'n vaart zal lopen wordt hij toch Reichskanzler. Men had niet verwacht dat Hitler, eenmaal aan de macht de wet in zijn voordeel zou veranderen. De rest is history.

Vreemd dat dit soort praktijken nog steeds plaatsvinden en getolereerd worden : Kijk naar Berlusconi , zijn immuniteit en zijn pogingen om alle italiaanse media in zijn macht te krijgen door simpelweg de mediawet aan te passen.

Vrijdag 26 december Deel 2 van de documentaire komt en ik besluit deze te tapen, wellicht interessante footage voor ons project. Hitler passeert inderdaad als "Korifee" meerdere malen de revue

Zondag 28 december Veel van het opgenomen materiaal opnieuw doorzocht naar bruikbare clips. Een aantal subclips klaargesneden. Er zitten een paar opnames bij van de machine die ze ontwikkeld hadden om de Autobahn aan te leggen. Pas perfekt als metafoor voor de gedisciplineerde marcherende legers.

Maandag 22 december Met passen en meten doorgewerkt aan het Korifee-stuk. De wat dissonante accoorden meer in onderling verband gebracht. Ook de aanloop ernaartoe bijgeschaafd.

Dinsdag 23 december Rob gebeld om naar het resultaat te komen luisteren. Hij geeft nog wat kleine aanwijzingen die ik meteen verwerk. Onderandere het net 2 maten later laten horen van de ohh kreet van de oude dame. Het wordt er beter van, nog wat spannender. Ik haal nog wat rondom Korifee weg en de muziek kijkt meer en meer naar wat ze zegt, kruipt bijna weg van schaamte. Nu kan Bernd komen, gaan we echt de oorlog in. Ik heb hier dagen op gezeten maar het was 't waard. Er is nu 6 minuut, 30 seconden muziek en het is bijna kerstmis.

Week 51

Week 51

Dinsdag 16 december Kreeg vandaag de formele bevestiging van de toekenning van een subsidie voor dit project van de gemeente Tilburg. Ook hier blijkt de randstedelijke afzeik mentaliteit doorgedrongen in de formulering van de commissie: "hoewel de commissie het project niet wereldschokkend vind, wil ze het toch wel ondersteunen." Jerney wat vind jij ervan?

Woensdag 17 december korte bespreking met Tom over de afgelopen dagen in Berlijn. Ik laat hem nieuw videomateriaal zien, ook heb ik het auditorium van de ambassade gefilmd, zodat hij een indruk van de dimensies kan krijgen. Lachend drukt hij me zijn brief van een andere commissie van de gemeente Tilburg in de hand:"hoewel de commissie de aanvraag erg vaag vind, wil ze deze toch wel honoreren." Kort houden die handel moeten ze gedacht hebben.

Tom laat me de hele compositie tot op de laatste stand horen. De opening heeft nog meer ruimte gekregen, hij wil er iets van aarzeling in leggen, ik denk dat dat wel overkomt.

Ik vind dat de opkomst en duiding van het facisme er te weinig inzit. Tot nog toe is dat in de film slechts een hakenkruis op het staartstuk van een zeppelin.

In 1933 wist iedereen wie Adolf Hitler was. De aanloop naar WOII hoeft niet het zwaartepunt te worden, maar hij moet wel manifester worden. De geinterviewden spraken er tenslotte ook onomwonden over.

Maandag 15 december Melodie lijn toegevoegd aan het intro.
Rob meldt vraagt me tijdens telefoongesprek wat ik denk dat Schaltjahr betekent. Ik zeg: schalkeljaar, zal wel een soort eigen woord zijn van de 91-jarige geïnterviewde. Nee. Het betekend: schrikkeljaar! Natuurlijk, 4 jahre weiter, 4 jahre weiter… Toch mooi zo'n interpretatiefout. Ik vind het een mooi poëtisch motortje tussen ons interviewmateriaal: 1936, de olympische spelen, 1940 oorlog, 1944 landing Normandië het eindspel.

Dinsdag 16 december Korte ontmoeting gehad met berlijns cultureel attachee George Lawson op het SICA seminar te Amsterdam over de europese fondsen. Her en der dit project geventileerd.

Woensdag 17 december Vanuit het mars ritme nog een extra climaxje gemaakt rondom de Liskutin frase: das inteligenteste Flughafengebaüde der Welt. Ik heb dat hele zinnetje trouwens opnieuw georganiseerd omdat er een klein taalfoutje in de aanloop ernaartoe zat. Gek dat dat allemaal zomaar kan. Nu loopt het en klopt het.
s'Avonds brainstorm met Rob. Ik laat hem de verschillende lagen van dit climaxje horen, door partijen weg te klikken en toe te voegen. Hij vindt meteen dat ik het zo ook zou moeten arrangeren. Anders is het teveel informatie ineens. Ook geredeneerd over de overgang van Liskutin, die staat voor een soort afstandelijke beschrijving van de aanloop naar de oorlog en dan de emotievolle man Bernd, die de oorlog gaat dragen.
Rob is ervoor om de frase 'Der Hitler das war ja eine Korifee' in te zetten. Ik vindt dat eigenlijk te overduidelijk, maar van de andere kant is het wel heel mooi gezegd door de 91 jarige dame. Wie weet kan ik door het te versnijden en het daarna weer op bouwen er een spannende wending aangeven. Dat ga ik zeker proberen.
Ik krijg de diverse video-opnames te zien die er extra bijgekomen zijn door zij trip naar Berlijn. Er is vooral veel materiaal van de Siegesaüle. Het goud ervan is echt zoals ik het me voorgesteld had. De toren heeft de vorm van een kanonsloop verteld Rob.

Donderdag 18 december Langs geweest bij Hans Timmermans, groot kenner van computerprogramma's en zelf componist en VJ. Hij heeft me uitgebreid uitleg gegeven over mijn nieuwe geluidsediting programma Life. Ik kwam er niet uit met de manual alleen. Door heel gericht vragen te stellen hielp hij me snel op weg in de jungle van mogelijkheden.

Vrijdag 19 december Gewerkt met de Korifee frase. Verknipt. Er zit een klein soort van kreetje in dat muzikaal goed te gebruiken is. Dat is het startpunt geworden. Geprobeerd de muziek door te laten lopen en dan weer afgebroken, alsof de noten zeggen: wat zeg je nou! Schurende accoorden eronder gezet.

Week 50

Week 50

Maandag 8 december Site bijgewerkt en archief doorgezocht op zoek naar beelden van de Siegessäule. 3 foto's gevonden 15 jaar oud met de zuil, Alex Laanen een ex klasgenoot met wie ik enkele keren Berlijn bezocht en de voeten van de gouden engel. Onbruikbaar omdat ze met een toen al revolutionaire wegwerp camera gemaakt zijn. Op de foto van bovenaf zie je de Strasse des 17.juni die overgaat naar unter den Linden. Voor het Brandenburger Tor zie je de muur en de vlag draagt het teken van de DDR. De toren er achter is het "Rote Rathaus". Ik heb door de verrekijker die op de Siegessäule stond gefotografeerd.

Bij Tom geweest, in zijn studio de laatste stand van de compositie gehoord. Mooie dingen met voortvarende ritmes van marsen en machines. Het wordt wel steeds complexer. In het begin is er meer ruimte gecreerd en de ruis van de ruimte mag wat mij betreft nog wel langer. De violen klinken heel anders. Goed om dit mee te nemen naar Berlijn. Zal er op studeren en zien of de muziek me ook anders laat kijken naar Berlijn.

Dinsdag 9 december Voorbereidingen getroffen om naar Berlijn te gaan. Zal een groot aantal gesprekken hebben met verschillende mensen, maar raak nu al mijn stem kwijt. Alex Laanen mailt me dat hij een aantal typische foto's van ons gevonden heeft in Oost Berlijn. Hij heeft het over de sfeer van het communisme. Ik ben benieuwd.

Woensdag 10 december Vertrek vanaf een omgebouwde US militaire luchthaven nabij Kevelaer. Alles tamelijk ontspannen. Dichterbij als Düsseldorf en Schiphol, kleiner en minder gestresste toestanden. Hier vertrekken circa 2 vliegtuigen per uur, nog minder als op Tempelhof. Ben om half 4 in Tilburg vertrokken en ben om half 8 in Berlijn. 'savonds nog een pizza gegeten met Ulla, die ik ook al zolang ken als ik in Berlijn kom.

Donderdag 11 december Heb om 11 uur afspraak in NL ambassade. Het gebouw van Koolhaas ziet er geweldig uit, er staan dranghekken omheen om de nieuwsgierige toeristen buiten te houden. George Lawson ontvangt me en leidt me rond door het gebouw. Het zit ingenieus in elkaar en ik vind het veel meer raffinement en afwerking hebben als het Judische Museum van Liebeskind. Bij de bespreking is Ton van Zeeland aanwezig. Hij kent Tilburg erg goed en had al contact met Tom (Sammy!) via e-mail. Ik licht het project toe en laat wat dingen zien. Ze komen met de suggestie het project te tonen en dit te verbinden met een podiumdiscussie die door een goed moderator weggezet zou moeten worden. We spreken af elkaar op de hoogte te houden en besluiten deze bespreking met de bezichtiging van het auditorium.

Daarna ga ik naar de funkturm op de Alexanderplatz; het is schitterend weer en ik maak een aantal goede opnames vanuit het hoogste punt van Berlijn. Daarna ga ik naar de Siegesäule. Ik kom via het Kanzleramt en de Bundestag op de Strasse des 17.juni en daar staat de zuil dan, moet wel nog 2 km lopen. Als ik dichterbij kom zie ik mensen bovenop. Dat verheugt me. Ik beklim de zuil en maak opnamen zoals ik ze 15 jaar geleden ook al maakte, nu echter met video.

Vrijdag 12 december Het regent en ik ben blij dat ik gisteren het nodige op video heb gezet. Samen met Hans-Werner Kroesinger bezoek ik "Content" de tentoonstelling van Rem Koolhaas in de Neue National Galerie.

Het is een prettig zooitje en laat zowel individuele villa's als ook de grote wellicht visionaire stedebouwkundige projecten zien. Het lijkt allemaal kunst te zijn, maar het is architectuur. De National Galerie lijkt even Koolhaas' atelier te zijn. Wat naar mijn gevoel ontbreekt in "Content" is de wil om niet alleen op een hoog intellectuele niveau te communiceren. Tenslotte komen er ook schoolklassen en of die inzicht in de mans denkbeelden krijgen betwijfel ik. Om 17.00uur heb ik een afspraak met Lillevän Pobjoy van Rechenzentrum. Ik heb hem het laatst 3 jaar geleden in het ZKM in Karlsruhe gezien.Hij was Art director bij EXPO 2000, maar verdient zijn sporen wereldwijd als VJ. We wisselen ervaringen uit en hij geeft me goed advies over hard- en soft-ware voor Tempelhof. In zijn studio bouwt hij snel een set voor me op en toont hoe hij te werk gaat. Grote klasse. Hij biedt zelfs aan om de software die ik moet gaan aanschaffen voor me te programmeren.

Zaterdag 13 december Heb om 10.30 een afspraak met Kristin Feireiss, voormalig directrice van het NAI en nu weer terug op haar oude stek, de Aedes Galerie, die inmiddels 2 filialen heeft. Ze blijkt verhinderd , maar Hans-Jürgen Commerel haar collega vangt me op en ik leg hem "Tempelhof" uit. Ook hij is meteen enthousiast. Hij neemt me mee van de Savignyplatz naar de Hackische Höfe waar Aedes Ost een gallerie en een paviljoen heeft. Hij biedt het paviljoen aan voor de DVD versie van Tempelhof. Verder wordt gebrainstormd over symfonieorkesten op Tempelhof, de architectuur bienale in Rotterdam die over water gaat en over Berlin-Moskau. We blijven in gesprek. Om 14.00 uur neem ik de S-Bahn naar Schönefeld en om 18.00 uur ben ik weer thuis in Tilburg.

Dinsdag 9 december Bespreking met Rob bij mij thuis. Ik laat wat nieuwe toevoegingen horen, o.a. het extra marsje en de weg ernaartoe, dat ik gemaakt heb rondom de statement van Liskutin dat het quatsch zou zijn dat Tempelhof nazibau zou zijn. Rob vindt het hier toch wel complex worden. Ikzelf zal dat zeker meenemen maar vindt het op dit moment een ok-je stroomversnelling met rotsblokken in de vaarweg, zo een spanning en wie weet ook verwarring opbouwend naar Bernd toe die de inleiding naar de oorlog gaat verwoorden:
'Hört ihr die motoren singen? Rann an den Feind!' en zo meer. Bij Bernd wil ik weer een grote beweging laten ontstaan, die ond door de oorlog heenvoert.
Ook gesproken over het intro, het zoekende karakter ervan. De beelden zouden daar ook iets van moeten hebben, alsof je door de ogen van mollen onder de grond kijkt, zoekend naar de weg naar boven, oftewel: hoe moet Tempelhof over zichzelf denken: lawaaierig en zelfverzekerd, of aangeslagen en wegkruipend? Dus een zoekend intro.

Zaterdag 13 december Rob is terug uit Berlijn. Heeft de contacten verstevigd en een hoop extra beelden geschoten waaronder de Siegesaüle. Die kan wie weet ingezet worden bij de Liskutin betogen, omdat hij toch zo'n beetje de van een afstand waarnemende toeschouwer is. Ik heb weer op vele kleine plekken dingen veranderd. Bernd is nog niet ingezet.

Week 49

Week 49

Maandag 1 december Hele dag gewerkt aan DVD voor ICT lounge in 013 morgen. Mooie interface ontworpen, in de preview werkt alles perfect. Maar bij het branden stopt ie er na 20 minuten mee, met de melding illegal audio file. Dan maar alle files in keynote gezet , mijn eerst powerpoint. En dat werkt gelukkig wel.

Dinsdag 2 december om 11.30 uur naar Tom. Even samen de presentatie doorgelopen. Wat aan de volgorde omgegooit. Daarna naar 013. Apparatuur opgebouwd en gechecked. Alles werkt zonder veel problemen.Om 14.00 uur even samen met T een broodje gegeten. Hij nodigt me uit om een filmpje te maken op composities die op Xaviera Hollander's stem maakte. Lijkt me wel een uitdaging. Wie weet zoek ik haar op om materiaal te krijgen.

Om 16.30 uur ongeveer staan we op het grote podium van 013 voor de aanwezigen op de ICT-lounge. Tom introduceert ons en laat de herdekes horen wat altijd weer tot hilariteit leidt. Ik zie op mijn scherm niet meer wat het volgende beeld is, dus ik doe alles maar op gevoel. Soms gaat dat niet helemaal goed, maar dat weet niemand. Op het eind sluiten we met een klein stukje van 1.20 minuten uit de Tempelhof compositie. Het wordt wel waargenomen en we oogsten applaus. Ben blij dat dit weer achter me ligt. Ben niet zo'n podiumtijger als Tom. Heb met enkele mensen gesproken die software ontwikkeld hebben om een groot aantal videostreams naast elkaar paraat te hebben. Wellicht bruikbaar, we blijven in contact.

Zaterdag 6 december Tom's mp3's op de site gezet. Verder zelf geexperimenteerd met een simple freeware programmaatje "Musik?' waarmee je hoogcomplexe melodieen alsook simpele monotone kadansen kunt produceren. Vooral dat laatste insteresseert me ivm met de verwijzingen naar de industrie in text en beeld. Me verder via internet georienteerd op de benodigde hardware. Zal het toch moeten zoeken in een configuratie met veel ram en met duoprocessing.

Dinsdag 2 december Afgelopen dagen de Tempelhof presentatie voorbereid die Rob en ik vandaag gegeven hebben tijdens de ICT Lounge in 013. Na afloop veel positieve reacties. En waarom wij niet genomineerd waren voor de prijs die er die dag uitgereikt zou worden.

Donderdag 4 december Na een lezing in het De Pont museum bespreking met NBKS directeur Jos Wilbrink.
We hebben hem op de hoogte gesteld van onze plannen en hem gevraagd om raad en daad.

Vrijdag 5 december Onofficieel bericht binnen dat de gemeente Tilburg het door ons gevraagde bedrag voor dit project volledig zal toekennen. Zeer goed nieuws.

Vooral veel kleine veranderingen aangebracht in de compositie tot nu toe. Ook mogelijkheden uitgeprobeerd met de machine-samples in combinatie met ritmes en gemarcheer. Ik leg me voorlopig nog niet vast. Zit vooral nieuwsgierig te rommelen en te knoeien.
In het intro weer wat extra ruimte gecreëerd.

Zaterdag 6 december MP3's gemaakt met fragmenten van Tempelhof. Rob zal die op de hompepage zetten.
Gevraagd of hij als hij volgende week in Berlijn is nog wat extra stemmen kan opnemen; herhalingen van wat ik nu al heb, maar dan door anderen gezegd.

Week 48

Week 48

Dinsdag 18 november Ga bij Tom langs om papierwerk te bespreken. We duiken de studio in om het gemars te beluisteren. Het is nog niet wat het moet zijn. Terwijl Bernhard Liscotin ( een van de geinterviewden) uitspreekt hoe belangrijk Berlijn voor de oorlog als industriestad was, kom ik op het idee om niet de soldaten te laten marcheren maar machines die de industrie groot maakten. Er zit een vergelijkbare cadans in. Ik besluit om weer na de bibliotheek te gaan en na 20 minuten ben ik terug met eenn databank aan geluiden. Tom zegt dat we dat geluid natuurlijk ook zelf kunnen opnemen. Het Textielmuseum wordt gebeld en een uur later hebben we een stuk of 8 verschillende machines opgenomen. Schitterend materiaal.

S'avonds naar Kill Bill van Quentin Tarrantino geweest. Na 10 sec breekt de film. Het publiek vraagt zich of dit zo hoort. Maar na een minuut zijn we er achter dat het niet het geval is. QT neemt alles op de hak, de spaghettiwestern, de blaxploitation movies en het hele oevere kung fu films. Geweldig. Zo over de top dat het geniaal is. Tot op de laatste minuut. Het wachten is op de nieuwe notering van George Sanphir's panfluit orkest in de charts. Ik zie vol spanning uit naar deel 2 van Kill Bill

Heb de knoop doorgehakt en plan om naar Berlijn te gaan. Bij een van mijn eerste bezoeken in 1988 beklom ik de Siegessäule om Goldelse zoals ze in de volksmond heet van dichtbij te bekijken. Daar moet ik nog beeldmateriaal van hebben. Zal zeker haar weer gaan filmen. Hoop dat je er nog op mag.

Vrijdag 28 november. Heb geboekt naar Berlijn. Ga over twee weken en blijf 3 dagen. Land helaas niet op Tempelhof maar op de voormalige DDR luchthaven Schönefeld. Tom en ik bekijken nog even wat we as dinsdag op de ICT lounge in 013 Tilburg van Tempelhof laten zien. Heb eindelijk gevonden waarom de site niet bijgewerkt kon worden vanaf mijn laptop. Er stond ergens een firewall. Dus de poort zat dicht. Inmiddels informeel vernomen dat de gemeente Tilburg ons project wil ondersteunen, dat is geweldig nieuws, we zijn klaarblijkelijk met iets goeds bezig!

Dinsdag 18 november Brainstorm met Rob over hoe nu verder. Ik heb gewacht met het verder uitwerken van het marcheerdeel om eerst te overleggen. Rob hoort meteen mechanische fabrieksgeluiden in het ritmische laarzen-gestamp. En dat ligt natuurlijk ook onder het verhaal van Sabena man Herr Liskutin: van de ene kant de industriële power van het vooroorlogse Berlijn, door hem geschilderd met feiten en cijfers, maar daar onder liggend de visioenen van de nationaal socialisten, die de fundamenten voor hun duizendjarige rijk aan het bouwen waren, en minder dan 10 jaar later deze bruisende stad de afgrond in geduwd zouden hebben. We moeten dus industriële geluiden zoeken. Ik knip een loop van het gemarcheer, zet daar wat fabrieksgeluiden tegenaan: het werkt, maar is nog niet goed genoeg. Rob naar de bibliotheek op zoek naar andere cd's met achtergrondgeluiden. Als hij terug is blijkt dat er toch te weinig ritmies hoogwaardige geluiden tussen zitten. We besluiten het Nederlands Textiel Museum alhier te bellen. Ik spreek Marie Therese Blomme van de staf en kan meteen langskomen. We worden rondgeleid door de heer … die geduldig de ene na de andere machine aanzet. Binnen het uur heb ik op deze manier een 8-tal weefgetouwen op m'n minidisk vast kunnen leggen: precies de ritmiek die we zochten.
Ik ga nu proberen een eilandje van concrete ritmiese geluiden te combineren met de instrumenten van het sextet.
Over de heer Liskutin nog wat met Rob doorgeredeneerd: eigenlijk is hij de enige geïnterviewde die vanuit het nu praat. Bij hem is alles statistiek, getallen, feiten (bovendien is hij niet van de streek; hij komt eigenlijk uit het rijnland; hij durft dus ook de sleutelzin 'Berlin hat alles verloren' uit te spreken). Zouden we hem dan niet kunnen zien als de engel uit Himmel ueber Berlin, de beschouwer uit de hoogte. Wat zal dat gaan betekenen voor beeld en muziek? Moet hij ook op een soort Siegessaule gezet worden? Daar gaan we ons zeker over buigen.

Vrijdag 28 november Afgelopen dagen druk geweest met de premiere van de documentaire Roermondse adel die op het IDFA voor het eerst vertoond werd. Er zitten diverse spraakliedjes van mijn hand in. De reactie op film en muziek is tot nu toe erg positief.
Intussen op m'n computer Life laten installeren, een programma waarmee ik samples beter kan inpassen in bepaalde tempi en accenten in zo'n sample gemakkelijk kan verschuiven. Nu nog leren ermee om te gaan want ik denk dat het goed van pas zal komen bij het Tempelhof project.

Zaterdag 29 november Naar Scheveningen geweest om een concert van Ig Henneman en haar ensemble bij te wonen. Ik was benieuwd hoe hier de videobeelden op basis van het werk van haar broer Jeroen Henneman in het geheel verwerkt waren. Leerzaam te zien hoe deze klassieke muzikanten met groot gemak improvisaties toepasten in de compositiekaders. Slim idee was de monitor die verdekt opgesteld voor Ig stond waardoor ze het achter haar geprojecteerde goed kon volgen. Na afloop hartelijk gesprek met violist Oene van Geel, die jaren geleden nog heeft meegewerkt aan mijn Hanlo project. Hij was erg geïnteresseerd in dit project. Thuisgekomen heb ik hem het adres van deze homepage gemaild.

Week 47

Week 47

Maandag 10 november Tom heeft nog steeds niet gevonden wat hij zoekt. Ik wel, ik ben bij de bibliotheek geweest en heb daar tal van CD's beluisterd en uiteindelijk een stuk gevonden. Het is weliswaar niet helemaal keurig in de maat, maar Tom is enthousiast en kan hiermee aan de slag.

Woensdag 12 november Met George Lawson, onze culturele attache in Berlijn gebeld. Hij was druk in de weer met de Rem Koolhaas tentoonstelling in de Neue National Galerie. Bespreek met hem de voortgang van ons project en spreek de wens uit "Tempelhof" in het nieuwe Ambassade gebouw uit te willen voeren. Na een gesprek over het monolithische karakter van de nieuwe ambassade en dat van Tempelhof nodigt hij me uit voor een gesprek en bezichtiging van het auditorium, wanneer ik de eerst volgende keer naar Berlijn kom. Ik denk dat ik de 2e week van december plan. Ik wil graag de premiere van "Coming home" van Hans-Werner Kroesinger bijwonen en heb besprekingen over twee andere projecten.

Donderdag 13 november Interview samen met Tom door Gerrit van den Hove van het Brabants Dagblad. Zijn vrouw komt uit Berlijn dus we weten waar we het over hebben.

Maandag 10 november Gezocht naar marcheergeluiden (laarzengestamp) om die te mengen met het deel waar ik nu mee bezig ben. Videofilms nagelopen, documentaires, niets gevonden. Bij de bibliotheek gezocht en nagevraagd. 2 Video's over WO II meegenomen maar daar zat ook niets bruikbaars bij. Naar connectie in Hilversum gebeld. Hij heeft een heel geluidsarchief. Van hem zal ik via het internet wat mp3's met gemarcheer krijgen. Voor het zover is belt Rob aan: hij heeft een cd uit de bieb bij zich met daarop het perfekt het geluid van 'marcherende mannen', zoals het op het hoesje staat. Wat een samenwerking! Ik kan weer verder.

Woensdag 12 november Het gemarcheer is te snel voor deze compositie. De afzonderlijke stappen dus losgeknipt en ingepast in de beats van 120 bpm.
Her en der wat finetuning gedaan wat betreft accoorden en noten.

Donderdag 13 november Nieuwe Akai strijkersamples binnen. Ze geïnstalleerd in de z4 sampler. Uren bezig om ze binnen mijn Cubase VST song aan de praat te krijgen. Lukt uiteindelijk.

Vrijdag 14 november Het intro opgerekt: het begint nu met een donker pianoaccoord waar de pizzicato's uit opduiken. Is denk ik passender. Weer veel kleine momentje bijgeslepen; vooral door nootjes weg te halen.
Met Lauran van de Sanden (klarinettist) gesproken over hoe diep zijn klarinet gaat. Niet diep genoeg voor wat ik geschreven heb maar hij heeft ook een basklarinet die die noten wel zou kunnen halen. Wie weet is dat de oplossing. Zou hij verderop in de compositie kunnen switchen van basklarinet naar klarinet.

Week 46

Week 46

Maandag 3 november Tom wijst me op de wolken, ze zien er inderdaad prachtig dramaties uit. Kan helaas niet filmen, dus Tom doet het. Erwin Krol beloofd s'avonds dat de volgende dagen alom stapelwolken te zien zijn, maar op zijn weersvoorspelling zou ik niet bouwen.
Dinsdag 4 november De wolkenpartijen van Tom zijn inderdaad mooi en zeer bruikbaar. Bij het terugkijken van de film hoor ik hem met mij bellen, gisteravond , rare gewaarwording. Ik heb de wolken schoon gesneden en versneld zodat de dramatiek nog meer tot uiting komt. Qua tijd zitten we aan de opkomst van het Nazisme , dus die donkere wolken zou je daar prima voor kunnen gebruiken. Maar wellicht zijn ze nog anders goed in te zetten.

Woensdag 5 november Tom zoekt het geluid van marsen. Ik heb al mijn archiefmateriaal doorgezocht, vind wel heel veel bruikbaar filmmateriaal van de marsen vanaf kaiser Wilhelm tot en met de nazitijd. Heb ongeveer 25 clips hiervan paraat gesneden, waarbij ik de spanning vind in daar waar je slechts de ritmiek van de laarzen ziet.

Vrijdag 7 november Heb gisteravond mijn oude platenspeler na 15 jaar weer aangesloten. Heb oude LP's met geluiden voor de amateurfilmer. Vind geen marsen, maar wel opnames van Schiphol uit 1972. Verder op internet gezocht naar marsgeluid, maar niets kunnen vinden.

Maandag 3 november Op de fiets terugkomend van het boodschappendoen valt me plots op hoe prachtig dreigend de wolkenformaties eruit zien. Het is bijna avond en vol van
herfst. Thuis pak ik meteen DV camera en statief en schiet her en der wat sfeerbeelden van de donkere lucht met z'n gratis dreiging. Intussen bel ik Rob om hetzelfde te doen; hij heeft op dat moment echter geen tijd (is ook niet thuis, spreek 'm op z'n gsm) en als hij later nog een poging doet is het al te donker. Mijn opnames lijken in ieder geval goed gelukt. Samples gerangschikt en mars-achtige ritmes proberen te brouwen. Dat weer gemengd met een melodie en accoorden afkomstig van Seerauber Jenny ('und ein Schiff mit acht Segeln, und mit fuenzig Kanonen…..').

Dinsdag 4 november Rob is enthousiast over mijn wolken opnames. Maakt er een kopie van. Hij laat ook zien hoe zijn nieuwe beeldmontage is geworden: ik ga er meteen voor: dit is 't; wat aanklooien, sfeer maken, niet te concreet, soms een flits met informatie etc etc. Maar vooral sfeer en ruimte om in te vullen. En veelbelovend hoe hij de zeppelin laat opstijgen, gewoon met behulp van een foto en op 'guck mal schnell' (de herhalingen) je stap voor stap naar het hakenkruis op het staartvlak van de zepp voert. Goede overgang.
Schichtige licks gebouwd tussen de samples op het hoekige marsritme.

Woensdag 5 november Ik vond dat het 'Schaltjahr' stuk te ritmies begon, niet kwetsbaar en tragies genoeg. De ritmiek weggepoetst, enkel cello en gitaar in het begin (en een heel dun pianonootje om het ritme te duiden), zodat de stem weer alle ruimte kan nemen. Het daarna weer langzaam opgebouwd. Zo is 't beter. Bij de Tempelhof official wordt het ritme weer flink hoekig en laat ik de schrille mars licks hun gang gaan. Ook met de accoorden zitten stoeien; ze een ontwikkeling gegeven over een langer tijdsbestek. De samples zitten vol vuile achtergrondgeluiden van de hal. Ik zal morgen de voetstap geluiden van het intro daar terug laten komen; dan is het vuil meteen vorm geworden.

Zondag 9 november Telefonies contact met Rob. Veel over de vorm gesproken. Wie weet uitvergrotingen uit dat typiese kleurenfimmateriaal uit die tijd gebruiken voor het oorlogsdeel. ('bomben, bomben….grausam!')

Week 45

Week 45

Maandag 27 oktober Vandaag even bij Tom langs geweest en nieuwe muziek gehoord en meegenomen. Het begin is verandert, de ruimte van de ontvangsthal is hoorbaar en geeft meteen een ruimtelijke dimensie aan de start. Heb van t weekend de eerste Tilburgse sneeuw gefilmd, vooral door het turen naar het vallen van de vlokken, tegen een muisgrijze hemel verlies je elk gevoel van diepte. Wil dit graag combineren met beeldruis.

Totaal nieuwe edit begonnen met de nieuwe aiff van Tom in een voor mij nieuw programma Finalcut. Voorheen alles in premiere gedaan.Tot laat in de nacht eerste basis gemaakt op ongeveer 3 minuten. Subliminale beelden verstopt (1/25 sec) in sequences van ruis en sneeuw. Begin is daardoor open. Start met infaden in negatief van de vertrekhal rond 1937. Voor dat je ziet wat het is, neemt de muziek je verder.Wil de bestaande sporen aanvullen met beelden die corresponderen met bepaalde terugkerende instrumenten of rifjes.

Dinsdag 28 oktober Het stukje van Tom dat ingaat op de Zeppelins wil ik proberen in te vullen door de archieffoto's die ik heb in een serie te zetten zodat het ding daadwerkelijk gaat vliegen.

Woensdag 29 oktober Even bij Tom langs om de kopieen van de tijdbalk op te halen. Geeft me meer inzicht in de opbouw van het muziekgedeelte. Wil dit koppelen aan het visuele. Nog even over "Guck mal schnell" gesproken. Het is mooi en articuleert het kinderlijke, het onschuldig verwonderlijke, maar zou wat mij betreft niet 4x herhaald hoeven. Wel is hier een mooie brug naar het volgende hoofdstuk te maken. Via de Zeppelins komen we bij de nazi's.

Verder dit logboek op internet bijgewerkt en veel met de her-configuratie van de pc aan de slag geweest.

Donderdag 30 oktober Nog steeds te kampen met problemen tussen PC en Mac. Altijd problemen met internet. Ga draadloos netwerk aanleggen met ADSL en ethernet.

Vrijdag 31 oktober Eindeloos alle mogelijkheden geprobeerd, maar ik krijg het niet voor elkaar. Dan maar nieuwe apparatuur gehaald. Vervolgens de hulp ingeschakeld van een pc wizzkid. Aan de telefoon zegt hij het binnen een kwartier geklaart te hebben. De praktijk is echter anders. Ook hij heeft er 7 uur voor nodig om de zaak enigsinds stabiel te laten draaien. Tussen de bedrijven door heel kort met Tom en Hans gesproken, jammer dat er niet meer tijd was om de problematiek met de site goed door te spreken.

Maandag 27 oktober Afgelopen dagen wat heen en weer geschoven met het Zeppelin stuk. Uiteindelijk onder 1e maal 'Guck mal schnell, dah geht er jetzt gerade hoch!' zo weinig mogelijk begeleiding gezet; de zin is zo melodies en vol expressie, als een mooie sax-lick.

Dinsdag 28 oktober Finale-tje aan dit deel gemaakt door de frase 'Guck mal schnell, dah geht er jetzt gerade hoch!' nog eens terug te laten komen, maar nu ook in noten meegespeeld.
Daarna 'Guck mal schnell!' een aantal maal herhaald en het tweede deel van de zin enkel door het ensemble laten spelen, uitkomend in een break en dan nog eenmaal 'dah geht er jetzt gerade hoch!' alleen als melodie en hard en koud gespeeld.
We gaan nu naar de komst van de nazi's en Berlijn als grootste industriecentrum van Europa, wat zo was voor WOII. Ik wilde eerst een stuk maken op basis van het dolle ritme van accordeonmuziek die ik tegengekomen was tussen het videoarchiefmateriaal dat Rob heeft. Rob vond dat echter meer muziek voor na de oorlog, de energie van de wederopbouw zit daar in, dus nog niet gebruiken. Ok, dan ga ik het in de Mars zoeken.
Kijken of dat ritme te mengen is met de steminformatie.
Nu ook nieuwe samples gaan uitzoeken. Ik wil zeker het stuk gebruiken van de oude dame (ik weet haar naam niet want die wilde ze niet zeggen, zo zat de paranoia er nog in): '33 kam Hitler an die macht. Das war ein Schaltjahr, davon rechne ich immer ab'.

Woensdag 29 oktober Laatste hand gelegd aan een van de vele subsidieaanvragen die eruit moeten om dit project mogelijk te maken. Voor Rob het computerscherm met de 'song' van Tempelhof een aantal maal gefotografeerd. Achter elkaar geplakt heeft hij dan een tijdlijn van de compositie waarin ook te zien is waar welk instrument iets doet zodat hij meer vat kan krijgen op het verloop van de muziek. Hij had daar om gevraagd.

Donderdag 30 oktober Toen Rob gister de schermfoto's kwam ophalen merkte hij op dat het herhalen van het Guck mal schnell stukje hem te 'sample-lig' over kwam. Ik ben daarom vanochtend daar wat mee gaan rommelen. Ik heb die mechaniese herhalingen eruit gehaald en daar de muziek de rol van de stem laten spelen.
Aan de voorkant van Tempelhof de boel wat verlengd. Ik vond die bom-bom nootjes toch te weinig 'muziek' opleveren; wel een goede somberige sfeer. Begin nu met een vereenvoudigde versie van de latere staccato-piano voor viool en cello pizzicato. Daar valt het bom-bom dan later perfect in.

Vrijdag 31 oktober Nu de samples aan het verzamelen voor de inleiding tot de tweede wereldoorlog. Ook een en ander gebruikt van de Tempelhof official die ik meer dan 1 uur gesproken heb. Hij duidde heel sterk de kracht van Berlijn voor WO II: het was de grootste industriestad van Duitsland 'bei weitem staerker als dass Ruhrgebiet zusammen', Tempelhof het visionair opgezette grootste vliegveld van Europa.
('.....dass dass dass inteligenteste Flughafengebaude der Welt ist').

En natuurlijk is er de 'schaltjahr' frase van de 91-jarige ('von dah rechne ich immer ab').

Week 44

Zondag 18 oktober Luchten, wolken en water gefilmd, onscherp, met als opzet en difuse referentie cq achtergrond te creeeren.Tempelhof en de lucht. Fraaie herfstopnamen.

Woensdag 21 oktober Veel papier werk gedaan. Met Tom telefonisch overlegd. Morgen treffen we elkaar om het papierwerk op elkaar af te stemmen. Zou graag zijn timeline ( van z'n muziekprogramma ) willen zien en welke verschillende instrumenten hij op welk moment inzet. Kan een goede handleiding voor me zijn om de diverse videosporen vorm te geven.

Geexperimenteerd met trial versie van een vj programma. Hoewel er leuke gadgets inzitten, kies ik momemteel toch voor de off line montage, die dichter bij huis ligt. Verder nog wat uitgeprobeerd met nieuw film materiaal in combinatie met de reeds eerder gebruikte archiefbeelden. Op een aantal plekken gaan ze naadloos in elkaar over. Dus zeker de moeite waard om te gebruiken.

Donderdag 22 oktober Tom op bezoek gehad. Voornamelijk administratief werk gedaan, teksten en begrotingen doorgenomen. Ondanks dat ik er zelf nog niet tevereden over ben Tom even een eerste proef laten zien. Hij vind dat ik al teveel kado doe en dat dit materiaal beter voor het zwaartepunt van de composite gebruikt zou kunnen worden. Zou kunnen. Maar het principe van monteren dat ik nu hanteer, -directe koppeling van beeld aan muziek -bevalt me eigenlijk heel goed. Tom heeft een bepaalde chronologische afloop in zijn hoofd voor de muziek. Het ligt voor de hand dat het visuele gedeelte dit dan volgt. Ben daar niet zo van overtuigd. Voor mij moet het straks rond zijn. Het begin is het einde en omgekeerd. Daarnaast genereren losstaande beelden en muziek hun eigen spanningsboog en wordt het associatievermogen meer aangesproken.

Ga een andere montage , meer grafisch proberen om te kijken of dat ook een goed begin zou kunnen zijn.

Zondag 18 oktober Her en der details aangebracht in wat ik tot nu toe heb. De geluiden van mensen in de hal van Tempelhof ingeladen. Een selectie daaruit helemaal aan het begin gezet: een galmende ruimte, voetstappen die langskomen, gezoem van apparaten, een meisje dat in de verte roept: 'Vati,…Vati!' Een stereo effect gemaakt door aan elke kant een ander deel van de totaal opname te zetten. Ik heb deze geluiden een beetje uit nood opgenomen omdat het achtergrond lawaai bij de laatst geïnterviewde (de Sabena-man) zo aanwezig was (dat vond nl plaats in de hal van Tempelhof) dat ik als noodoplossing bedacht dat geluid ansich dan ook maar te gebruiken en dus niet te ontkennen of weg te poetsen.
Het werkt mooi. Geeft sfeer.

Maandag 19, Dinsdag 20 oktober Wandelen, uitwaaien in de ardennen. Met een goede vriend die ook componist is veel van gedachte gewisseld over het begrip vorm. Is het pas wat als je zoals Louis Andriessen alle lettergrepen van een gedicht gaat tellen en dat de basis voor je hoeveelheid maten maakt of kun je ook zoals ik als een termiet beginnen aan de grond, de heuvel zich laten vormen in het vorderen van de tijd. Hij vindt mijn tevoren opgenomen zinnen en de reden die ik heb om juist díe mensen, dát te laten vertellen ook een vormprincipe.

Woensdag 21 oktober Veel over en weer gebeld met Rob over diverse zaken. We zijn duidelijk nog een toon aan het zoeken voor onze interactie.

Donderdag 22 oktober Bij Rob filmpje gezien dat hij op mijn eerste anderhalve minuut gemonteerd heeft. Heel mooi materiaal, maar ik vind dat hij al veel te veel prijsgeeft in het begin met deze aan pak. We zijn duidelijk aan het zoeken. Ik zou willen dat hij meer aankwast, wat dat dan ook moge betekenen. Ik haal door wat ik nu zie thuis 2 noten uit het intro. Veel spannender zo.
Rob komt s'middags naar mij. Ik laat hem op zijn verzoek horen hoe er een heel stumpf, lompig motiefje steeds opduikt in alles wat ik tot nu toe heb.

Week 43

Vrijdag 10 oktober Vandaag geprobeerd 3 databases aan te leggen.Voor muziek ,foto's en film. Mijn internet bouw-ervaringen zijn echter nihil, ik probeer maar wat, zal wel tegen alle conventies in druisen. Na veel trial en error zijn er uiteindelijk drie ikoontjes onder pag 2 , de adelaars, die bij doorclicken naar de betreffende pagina's gaan. Ik moet er eens iemand naar laten kijken. Enfin ,www.inberlin.nl staat op internet en er is iets te zien. Dat het allemaal beter kan is een feit, wordt aan gewerkt.

Dinsdag 13 oktober Gewerkt aan een ander project in de planning, het gaat om een bunker in München die momenteel als kunstruimte gebruikt wordt. Dit is meer een monoliet dan Tempelhof. Heb het begrip monoliet proberen te doorgronden en dit omgezet in beeld. Frapant is hoe het een het ander automatisch beinvloedt. Zelfs bij het doorzoeken van filmmateriaal over München schitterend materiaal van de Berlin Blockade in 1948 met daarin de roemruchte Rosinenbombers en Tempelhof gevonden. München was de "Hauptstadt der Bewegung"- bewegung staat voor het nationaal-socialisme- en van oudsher een cultuur stad. Hitler en de NSDAP zijn groot geworden in München. Tegen zijn zin heeft Hitler "zijn München" moeten verruilen voor de regeringsstad Berlijn. En daarom is Tempelhof zo geworden als het is. Het gebouw is overigens niet van Speer, maar van Ernst Sagebiel.

Woensdag 14 oktober Ben benieuwd naar Tom's compositie met Zeppelins. Ga film materiaal sorteren op dit gegeven.Verder eerste poging ondernomen om een soort logboek op internet te zetten. Uit de bibliofiele uitgave Tempelhof uit 1942, een boek dat een vriend in een antiquariaat voor me opduikelde, de volgende "echte "foto gehaald.Vervolgens op internet de linkse en de rechtse gevonden.

Let vooral op de uniformiteit in het begroetingsritueel. Zou graag een keer in zo'n sigaar meevliegen. Het schijnt nog steeds op Tempelhof te kunnen, voor 120 euro. Volgende keer in Berlijn misschien. Verder vandaag aan de site gewerkt. Tom ziet de filmpjes niet op pagina twee, of het duurt te lang om de site te laden. Daarom de filmpjes vervangen door afbeeldingen die naar de filmpjes gelinkt zijn. Moet nu sneller te zien zijn, ook met langzame modemverbinding. Videomateriaal van de Zeppelins gezocht. Weet nog niet waar het naar toe moet. Ik hoop dat Tom's muziek me daar inzicht in geeft. Gevoelsmatig zou ik hier oud filmmateriaal willen inzetten. Heb dit echter nog niet.

Donderdag 15 oktober Tom heeft de eerste anderhalve minuut muziek klaar. Hij had het over staccato. De opnames van de architectuur zijn dat ook; helder, kort en krachtig. Heb alle banden nog eens doorzocht naar materiaal op zeppelins: wat ik heb is te kort en teveel van deze tijd. Zal toch op zoek moeten naar bruikbaar archiefmateriaal. Wellicht zijn teksten op de muziek ook goed te combineren met ander materiaal, kwestie van uitproberen. Eerste muziekstuk van Tom ontvangen. (download hier 252KB) . Ben verrast, herken de stemmen en hun natuurlijke kracht. Stukje (1:33 min) heeft veel openheid, net zoals het excercitieveld van Kaiser Wilhelm dat later Tempelhof werd. De muziek heeft iets weemoedigs, de beelden zouden dat misschien moeten versterken, of juist ontkennen. Gewoon proberen dus.

Vrijdag 16 oktober De website weer bijgewerkt en wat geprobeerd met Tom's muziek. Veel is mogelijk :"niet het vele is goed maar het goede is veel" zei mijn tekenleraar Han Le Blanc altijd en dat klopt nog steeds. Ben aan de slag gegaan met de stukken waarin gesproken wordt. Tot 3.00 uur in de nacht gewerkt. Film begint zwart en daar waar gesproken wordt zet ik oude zwart wit beelden van vliegtuigen op Tempelhof in beweging. Heeft inhoudelijk niets met de tekst te maken,maar ben er niet ontevreden over. De muziek krijgt de ruimte. Er begint wat te komen. Morgen verder.

Zaterdag 17 oktober Beelden gekoppeld aan de stemmen. Zou graag de verschillende riedeltjes en basloopjes willen koppelen aan verschillende videosporen. Werk nu met het oude archiefmateriaal. Tom zou graag de film ook rond 1900 willen laten beginnen, maar daar is geen materiaal van. Het begin is Berlin.... Tempelhof.... in Berlin...., kan dit natuurlijk ook puur grafisch of met tekst laten beginnen, maar voel toch meer om gelijk beelden van Berlijn en Tempelhof te laten zien. Je moet er van uit gaan dat de doorsnee toeschouwer blanco is.

Vrijdag 10 oktober Ik ben weer naar achter gelopen, zoals ik dat noem sinds maart 1994, toen ik voor het eerst 'naar achter', naar mijn studio-tje liep, om met de bewerking te beginnen van de trits Jan Hanlo gedichten die uiteindelijk de cd 'tjielp tjielp' opleverden.
Nu is Tempelhof de klank die in me zweeft. Orde brengen in de 10-tallen minuten interviews die we aldaar in het voorjaar opgenomen hebben. En op zoek gaan naar een structuur; voor nu ligt er het schema: zeppelin/kaiser veld- de oorlog (so waren die worter damals)- en die luftbrucke met daarbij de woorden 'Berlin hat alles verloren'. En natuurlijk: zal het een monoliet worden zoals Rob en ik oa in het vliegtuig bespraken of laat het zich niet dwingen in die vorm en schrijft 'het' zijn eigen traject. Off we go: aantekeningen doornemen en dan de eerste samples knippen.

Maandag 13 oktober In de aantekeningen die ik in het voorjaar reeds gemaakt had de quotes aangegeven die ik als eerste denk te gebruiken. Het is erg mooi materiaal. Al lezend en met geel aanstrepend zie ik de mensen weer voor me; de oude man Bernd zoals hij zegt: 'grauenvoll, grauenvoll, grauenvoll' of 'wir hatten ja nichts zu essen' of ' ist kein quatsch jetzt, dann warste glucklich' of 'Russki hat gesagt: wir wollen Berlin haben'. Rob gebeld om uit te kijken naar zeppelin beelden. De compositie moet beginnen met het verhaal van de vrouw met de hoge stem die de zeppelin vanuit haar keukenraam kon zien opstijgen.

Dinsdag 14 oktober Omdat Rob daarom vroeg, ben ik tegen mijn gebruikelijke werkwijze in al bijna meteen stemmen op muziek gaan zetten. Normaliter orden en knip ik eerst alle samples die evt te gebruiken zijn (een klus die wel 2 weken in beslag kan nemen) en pas als ik zo'n virtuele bak met tientallen quotes heb, ga ik eens over de noten nadenken. Nu heb ik echter het verhaaltje over de zeppelin die vanuit het keukenraam te zien was direct onderzocht op z'n 'nootwaardigheid'. Het werkt accuut: een basisharmonie gekregen door enkel uit te gaan van de twee eerste flardjes, een ritmiek, een spannende hoofdmelodie; er is nu al heel veel muzikale informatie. En ik heb vandaag beslist om in het stuk de klarinet te nemen ipv de altviool, overeenkomstig de wissel die al sinds een paar maanden werkelijkheid is in het sextet. Hoef ik Yvonne van de Pol niet nog eens in te werken; de klarinet is afgelopen repetities op de al bestaande stukken heel goed bevallen. Alles werd er warmer door, europeser; alleen de 'pizzen', ja die moeten er onder lijden.

Woensdag 14 oktober Toch begonnen met de frases 'Berlin', 'Tempelhof' en 'in Berlin' (was dat eerst niet van plan omdat zoiets ook al in Terra di Siena zit, maar het werkt hier totaal anders, dus gewoon laten staan) en wat een mooie doffe sfeer komt er mee met die doorleefde en veelal brutalige stemmen van de geinterviewden. Dit zijn mensen die zich niet af laten zeiken en onbewust heb ik dat ook gezocht en dus gevonden naar nu blijkt. Eronder een staccato pianofiguurtje gezet, hoekig als beelden aus einem stummfilm en qua noten verwantschap ingebouwd met het deel dat ik gister gemaakt heb, waarin een vrouw verteld over haar oom die in 1900 de keizer van Charlottenburg naar Tempelhof heeft zien gaan tgv zijn verjaardag.Ik heb de eerste twee frasen van haar betoogje eerst door de strijkers laten spelen als vooraankondiging van haar stem. De basrif die eronder zit heeft ritmiek en melodie van het woord: Tempelhof.

Donderdag 15 oktober Het stuk dat ik gister opgestart heb verder verfijnd. Een mixje gemaakt en dat weer s'middags bij Rob gebracht. Zijn reactie is meteen goed. De ruimte die ik gemaakt heb tussen de verschillende spraakblokjes bevalt hem zeer. Zijn dochtertje zal later die dag als gehypnotiseerd bij zijn notebook blijven staan kijken naar de loop die hij van deze 1 1/2 minuut heeft gemaakt met daarbij at random getriggerde beelden uit zijn Tempelhof archief. 'Wat is dat' vraagt ze. Goede vraag.

Vrijdag 16 oktober Keychange: of in ieder geval kleurwissel. De keizer eindigt in Dmin, de Zeppelin herpakt in A#: 'der Zeppelin', zegt de dame met de frisse hoge en opgewonden stem; haar zin doet hem echt opstijgen, en de noten gaan mee.'Wie alt war ich denn dah? 3, 4 jahren?' vraagt ze zich half fluisterend af en dan alsof ze weer het kind is uit de dertiger jaren: 'Guck mal schnell, dah geht er jetzt gerade hoch'! Zo kan geen topacteur het haar nadoen; wat ze zag uit hun keukenraam laat ze mij weer zien in deze eenvoudige frasen, gekleurd door haar expressie. Ik zoek mooie spannende accoorden, het moet heel dun van klank worden.
Zaterdag 17 oktober Hieraan doorgewerkt. De eerste MP3 voor Rob gemaakt. Blijkt later niet te werken bij hem. De apple maakt er weer voor de homepage veel te zware aiff's van. Moeten we beter uitzoeken.